Бағалаудың өлшемдік технологиялары

Критериалды бағалауды Блум таксономиясының категорияларына сәйкес ұйымдастыру

1. Блум таксономиясын бағалау процесінде пайдалану

Бенджамин Блум-америкалық оқыту әдістемесінің психологы, Блум таксономиясының авторы

Блум таксономиясы сын тұрғысынан ойлауды қарастыруға болатын ойлау дағдыларының кеңінен қолданылатын иерархиялық моделі болып табылады. Блум таксономиясының мақсаты- оқытудың неғұрлым тұтас нысанын құру.

Таксономия- олардың иерархиясын құрастыру мақсатында берілген нысандарды нақты бір өлшемдер мен қағидалар бойынша жіктеу.

2. Блум таксономиясы негізіндегі төменгі ойлау дағдыларына арналған тапсырмалар құрастыру әдістемесі

Критериалды бағалауды Блум таксономиясының категорияларына сәйкес ұйымдастыру әдістемесі

1. Блум таксономиясының орта ойлау деңгейінің ерекшеліктері

Бұл категория оқу материалын нақты жағдайда және мүлдем жаңа ситуацияда қолдануды меңзейді. Мұнда ережелерді, әдістерді, ұңымдарды, заңдарды, қағидаларды, теорияларды практикалық тұрғыдан қолдану кіреді.

Бұл категория оқу материалының мазмұнын сезінумен қатар оның ішкі құрылысын қалай құрылатындығын талқылайды оқытушының қызметі- алға жетелеуші, ақыл-бағыт көсету, талпынуға әрекеттендіру, ақпараттық көздерді ұсыну;

2.Блум таксономиясы негізіндегі орта ойлау дағдыларына арналған тапсырмалар құрастыру

Критериалды бағалауды Блум таксономиясының категорияларына сәйкес ұйымдастыру әдістемесі

1. Блум таксономиясының жоғары ойлау деңгейінің ерекшеліктері

Оқу материалының элементтерінен жаңашыл сипаттағы бүтінді
(нәтижені) құрастыру. Жаңа нәтиже ретінде оқу материалдарын
мүлдем өзгеше реттейтін хабарлама, жұмыс
жоспары, кестелерді атауға болады.
Мұндай оқу нәтижелері жаңа мазмұн және жаңа құрылымдарды
жасап шығаратын шығармашылық әрекеттерді қолдануды талап
етеді.

Блум таксономиясы негізіндегі жоғары ойлау дағдыларына арналған тапсырмалар құрастыру

Оқу материалының маңызын анықтау, ол туралы
өзіндік пікір келтіру, ойын білдіру, таңдау жасап,
шешім қабылдау. Мұнда оқушы пайымдаулары
нақты дәлелдерге негізделуі керек:
- ішкі – құрылымдық, логикалық тұрғыдан;
- сыртқы – алдына қойылған мақсаттарға сәйкестігі
тұрғысынан.
Бұл деңгей алдыңғы категориялардың оқу нәтижелеріне қол жеткізуді меңзейді.

2.ҚР орта білім беру жүйесіне критериалды бағалауды енгізу

Бағалау жүйесін дамытудың басымдылықтары анықталды; Жаңа критериалды бағалау жүйесінің әдістемесі қарастырылды; Бағалау жүйесін жүзеге асырудың механизмі құрастырылды; Нұсқаулық-әдістемелік база құрастырылуда; Критериалды бағалау жүйесін апробациялау және бағалау жүйесінің тиімділігін зерттеу жүргізіледі.

Мектепішілік бағалаудың халықаралық тәжірибелеріне талдау Мектепішілік бағалауды түсіну мен қолданудың жалпы тәсілдері;

1.Дәстүрлі бағалау түрлері және олардың оқушылардың оқу жетістіктерін анықтаудағы рөлі

1. ТЖБ-дың ерекшелігі. Спецификация

Тоқсандық жиынтық бағалаудың үдерісі

Тоқсандық жиынтық бағалау оқу бағдарламасы мазмұнындағы білім, дағды және түсінуге қатысты дәлелдеулері ұсынады, тоқсандағы оқу барысының ілгерілеуін өлшейді. Тоқсандық жиынтық бағалау тоқсан соңында өткізіледі, онда тоқсандық баға қою кезінде есепке алынатын балдар қойылады. Тоқсандық жиынтық бағалауда бақылау- тексеру жұмыстарын әр түрлі өткізу қарастырылады. Жиынтық бағалау жұмыстарын құрастыру кезінде ойлау дағдыларының деңгейлерін, жетістігін көрсетуін, ойлау дағдыларының деңгейлерін талдау, синтез сияқты жоғарғы сатыларымен қоса әп түрлі тапсырмалардан тұруын есепке алу қажет.

Тоқсандық жиынтық бағалауды жоспарлау және ұйымдастыру

Тоқсандық жиынтық бағалауды жоспарлауда әуелі оқу бағдарламасындағы оқу мақсаттарына шолу жасау керек; себебіі бағалау олардың меңгерілуін тексереді.

Тоқсандық жиынтық бағалаудың спецификациясы мазмұнын, құрылымын анықтайтын келесі ақпараттардан тұрады:

тоқсандық жиынтық бағалаудың мақсаты;

тоқсандық жиынтық бағалауға шолу;

тоқсандық жиынтық бағалауды өткізу бойынша нұсқау;

тоқсандық жиынтық бағалау тапсырмаларының үлгілері;

1. БЖБ- дың ерекшелігі

Жиынтық бағалау- тоқсанды, оқу жылын, сондай-ақ оқу бағдарламасына сәйкес бөлімдкерді оқып аяқтағаннан кейін өткізілетін бағалау түрі.

1- сыныпта жиынтық бағалау жүргізілмейді. Білім алушыларға балл қойылмайды, оқу үлгерімі формативті бағаланады.

10-11 сыныптарда Кәсіпкерлік және бизнес негіздері, Графика және жобалау оқу пәндерінен басқа пәндерден жиынтық бағалау алынады. Вариативті компонент сағатының есебінен таңдалған 10-11 сыныптардың пәндерінен БЖБ мен ТЖБ өткізілмейді, оқу жылының соңында есептелінді не есептелінген жоқ деген белгі жазылады.

Вариативті компонент есебінен таңдалған 7-9 сыныптардағы оқу пәндері бойынша жиынтық бағалау өткізілмейді, оқу жылының соңында есептелінді не есептелген жоқ деген белгі жазылады

Жиынтық бағалаудың екі түрі бар:

БЖБ - бөлім/ ортақ тақырып бойынша жиынтық бағалау;

Қандай жағдайда БЖБ мен ТЖБ- ны кейін тапсыруға болады?

Қолайсыз ауа райына байланысты;

Денсаулық жағдайына байланысты;

ТЖБ- тоқсандық жиынтық бағалау

Бір тоқсанда бірнеше бөлім бар. Әр бөлім бойынша оқцшының білімі мен біліктілігін тексеру үшін БЖБ алынады. Ол бақылау, практикалық немесе шығармашылық жұмыс, жоба, эссе, диктант, мазмұндама, шығарма, тестілеу түрінде болуы мүмкін. Бжб қан

БЖБ үшін максималды балл: 1-4 сыныптарда: кемінде- 7 балл, ең көп дегенде-15 балл; 5-11 сыныптарда: кемінде- 7 балл, ең көп дегенде-20 балл.

Оқу жүктемесі аптасына 1 сағат болса, БЖБ тоқсанына екі реттен артық болмайды. Ал қорытынды баға жартыжылдыққа қойылады.

Негізінен БЖБ бір тоқсанда үш реттен артық өткізілмейді. Бір тоқсанда төрт және одан да көп бөлімдер мен ортақ тақырыптар өтсе, олар біріктіледі. Оны екі кезеңде өткізуге болады.

2. БЖБ- ды құрастыру әдістемесі

1. Бағалауға арналған тапсырма әзірлеу кезінде ескеретін ұсыныстар

2. Дескрипторларды құрастыру кезінде нені ескеру керек

Дескриптор- тапсырмаларды орындау кезіндегі әрекеттікөрсететін сипаттама. Дескрипторлар қалыптастырушы бағалау мен бөлім бойынша жиынтық бағалауды өткізу кезінде қолданылады. Тапсырмаларды тексеру процесінде бөлім бойынша жиынтық бағалауда қолданылатын әр дескиптор 1 баллмен бағаланады

Тапсырмалардың дескрипторлары бағалау кезінде мұғалімнің шешімі обьективті болуы үшін анық, нақты болуы қажет.

Дескриптор оқушының қиындықтарын анықтауға және оған кері байланыс ұсынуға көмектесуі қажет.

Дескрипторларды тұжырымдау кезінде біледі, түсінеді,жасайды сияқты сөздерді қолданбаған жөн.

3. Балл қою кестесі

Профессор Дайана Хесстің Өзің үйретпеген нәрсеніі бағалау- әділетсіздік

1. Ашық тапсырмалар және олардың түрлері

Ашық тапсырмалар жоғары деңгейлі танымдық дағдыларды тексеруге, дәлелдер келтіруге, қойылған проблемаға қатысты өзінің жеке көзқарасын білдіруге, сыни ойлауға арналған. Ашық тапсырмалардың жауабы ұзындығына немесе көлеміне қарай ерекшеленеді. Ол бір немесе бірнеше сөздерден тұратын қысқа жауаптан бастап толық дәлелді пайымдау түріндегі толық жауапқа дейін болуы мүмкін.

2. Жабық тапсырмалар және олардың түрлері

Жабық тапсырмалар- педагогика мен психологияда кең қолданылатын тапсырмалардың түрі. Мұндай тапсырманы құрастыру оңай және олар оқушылардың түсінуіне жеңіл болады. Тапсырманың дидактикалық мазмұны сақталған жағдайда жабық тапсырмалардың ішкі құрылымы әр алуан болуы мүмкін. Бұл бір дидактикалық материал негізінде сандық және сапалық сипаттамалары әртүрлі бірнеше тапсырма дайындалуға мүмкіндік береді. Алайда оқу процесінде үнемі тек жабық тапсырмаларды қолданған жағдайда оқушылардың білім-дағдылары толық жинақталмаған, шектеулі болады.

Тамақ өнеркәсібі

Жабық тапсырмалар және олардың түрлері

Тапсырмалар оқу мақсатына, бағалау критерийлеріне, көрсетілген ойлау дағдыларының деңгейлеріне сәйкес келе ме?

Сұрақтың немесе тапсырманың берілуі анық және түсінікті ме?

Тапсырманың шартында дұрыс жауабына тура немесе жанама меңзейтін тұстары жоқ па?

Суреттер, диаграммалар, сызбалар анық па?

Берілген нұсқалардың ішінде тапсырманың дұрыс жауабы бар ма?

Толық жауапты қажет ететін тапсырма нұсқаларының бірі эссе болып табылады.

Толық жауапты қажет ететін тапсырмаларды бірнеше кезеңнен тұратын түрлі сөйлемдерді қолдана отырып орындау қажет.

Қысқа жауапты қажет ететін тапсырмаларда оқушылар бірнеше сөздерді, бір сөйлемді, қарапайым сызбаны немесе формуланы қолдана отырып, сұрақтарға қысқа нақты жауап беруі қажет.

1. Ашық тапсырмалар және олардың түрлері

Ашық тапсырмалар жоғары деңгейлі танымдық дағдыларды тексеруге, дәлелдер келтіре алуға, жеке көзқарасын білдіруге, сыни ойлай алуға және т.б арналған.