EUSKAL HERRIKO MUSIKA TRESNAK

Erromerietako, plazako eta erritualetako erabiltzen da.Txistua esku bakar batekin jotzen da eta beste eskuarekin danboliña.Hiru zulo ditu.Hiru zuloak behekaldean ditu.Azken aldian plastikozko eta metalezkoak egiten ari dira.

Ahoko aldea adarrezkoa edo zurezkoa izaten da.Uztarria zurezkoa izaten da eta albokaren euskarria da. Zati guztiak lotzen ditu eta bera da soinu Albokatik soinua ateratzen duena.Bizkaian,Arratia,Nerbioi ibarretan tradizio asko dago Alboka jotzea.

Trikitia musika-tresna botoiduna da.Batzuetan Panderoarekin batera jotzen da.Uste dute trikitia Italiarrek ekarri zutela Euskal Herria.Euskal akordeoiak bi bototi gehiago ditu beste lurraldekoak baino.

Txalapartaren itxura ez da beti eta toki guztietan berdina.Bi eskuharri ahoz behera edo saskiak,bankuak jartzen dira.Haien gainean isoltzen duen zerbait artoa adibidez.Artoaren gainean horizontalki zurezko ohol bat.Txalaparta jotzeko lau makil erabiltzen dira.Gehienetan bi pertsonek jotzen dute , bakoitzak bi makil ditu bat esku bakoitzean.Txalapartaren jatorria Gipuzkoakoa da.

Danburria forma ezberdinetako lehioak dituen zurezko erresonantzia kaxa luzea da.Goitik behera sei hari tenkatuta ditu.Danburria hiru zuloko flautarekin batera jotzen da.Joleak esku batean hiru zuloko flauta ikutzen du.Beste eskuarekin bularraren kontra eutsita makil batekin hariak kolpatzen ditu.

Panderoa neurri desberdinetako egurrezko uztai borobila da.Egurrezko uztailan ilaran edo bi ilaretan txindak ditu.Uztailaren erdian larruzkoa da.Panderoa ekuarekin joz edo igurtziz jotzen da.Gehienetan trikitiarekin batera jotzen da.

Txirua hiru zulo ditu, bat atzealdean eta bi aurrekadean.Txistua baino motzagoa da eta soinu agudoagoa dauka.Txirula esku batekin jotzen da eta beste eskuarekin danburria jotzen da.Txirula Euskal Herri osoan jotzen da.

Sunpriñua Euskal-Herriko haize intrumentu bat daGaztainondoaren edo Hurritzaren azalaz egina,kono forma dauka.Goiko muturra zapalduta dago pita sartzeko. Bi zulo besterik ez ditu, bi hatzekin estaltzeko. Ondorioz, hiru soinu sor ditzake musika tresna honek.Tradizioz artzainek jotzen zuten, batez ere. Artzaintzan zebiltzala beste artzainek entzuteko edo haiei erantzuteko jotzen zen, ohikoa zen arratsaldean.

Txanbela Euskal Herriko musika-tresna aerofono tradizional bat da, bereziki Zuberoan jo izan dena.Zortzi zulo ditu.Txanbelaren hodia konikoa da eta ezpelez egina dago.Gutxik ezagutzen dute tresna hau,Zuberoan,Pirinioen magalean,aintziatik jotzen zena ,gaur egun ia desagertuta dagoena.Inguruko artzainak izan ziren aintzinan txanbela jotzen zutenak.

Danboliña perkusio musika tesna da menbranofonoa da, Euskal Herrian tradizionalki oso hedatua dena. Danbolinak kaxa zilindriko bat du, atabalarena baino luzeagoa eta estuagoa. Kaxa larruzko mintzez itxia dago goian eta behean. Larruzko mintzak, tenkatzeko sokazko sistema izaten du. Danbolin berri batzuek, ordea, burdinazko tentsoreak izaten dituzte.Txistua laguntzeko erabili ohi da, erritmoa markatzen. Txistulariak ezkerreko eskuinaz txistua jotzen du, eta, eskuineko eskuaz, danbolina, doinuaren erritmoa markatzeko.

Dultzaina oboe familiako haize-instrumentu bikoitz bat da. 30 zentimetro inguruko egurrezko eta metalezko hodi koniko batez osatuta dago.Gehienetan Gipuzkoan jotzen da.Dultzaina herriko festetan ikutzen.

Nafarroako gaita, bolingozo edo gaita izenaz ere ezaguna, gorputz konikoko eta mihi bikoitzeko haizezko musika tresna da. Zazpi zulo ditu, sei goialdean eta bat behealdean. Txirimiaren familiakotzat har daiteke, baina laburragoa da, baita zorrotzagoa ere soinuaren aldetik.Nafarroan eta Araban jotzen da.Euskal Herriko jaietan jotzen da.

Musugitarra antzinako musikatresna da. Giltza zahar bat ematen du. Erdian bibratzen duen altzairuzko mihizka bat dauka. Haginen artean jartzen da eta metalezko mihia behatzekin jotzen. Ezpainak, mihia eta masailak mugituz armoniko desberdinak lortzen dira.Euskal Herrian jotzen da,Durangaldean.Galarrotsetan eta xaribarietan jotzen da.

Tobera bi pertsonen artean jotzen den euskal musika tresna da, txalapartaren antzerakoa. Metro eta erdi luzerako burdinezko palanka da. Berau jotzeko metalezko 30 zentimetro luzeko lau haga erabili ohi dira,bakoitza esku batean.Lesaka eta Oiartzun inguruan jotzen da.Jai egunetan jotzen da.