Euskal Herriko musika tresnak.

Txistua

r

Instrumentu hau ere airezkoa da. Ahoko duen hiru zuloko instrumentua da. Plastikozkoak edo metalezkoak daude. Euskal Herrian eta Europan ikutu oi da. Hau ere ez da zerbaiterako konkretuki ikutzen. Interprete ospetsuren bat Beltran izan da.

Alboka

r

Instrumentu hau airezkoa da. Ustekabean adarra askatu eta lurrera erorita hautsi ez zedin, uztarria eta adar handia lotzeko katea ipintzen zen. Albokak izen asko izan ditzake adibidez albokea edo alboke. Jaietarako erabili oi da instrumentu hau. Interprete ospetsuren bat Leon Bilbao izan da.

Trikitia eta soinu txikia

r

Airezko musika tresna bat da hau ere. Bi kaxa ditu, bat melodia emateko eta bestea notei laguntzeko. Euskal Herriko instrumentuetatik berrienryakoa da. Trikitilari zaharrei egiten zaizkien homenaldietan eta trikiti txapelketetan erabili izan dira. Egurra erabiltzen zen trikitia egiteko. Interprete ospetsuren bat Luis Astiasaran izan da.

Txalaparta

r

Txalaparta perkusiozko musika tresna bat da. Joleak bi izaten dira, eta bien artean alternantzian doaz. Tokian jotzen dute eta eskuak erabiltzen dira jotzeko. Makilak egurrezkoak edo metalezkoak izaten dira. Jaietan jo izan io dira edo txalaparta txapelketetan. Interprete ospetsuren bat Pello Zuaznabar izan da.

Ttunttuna eso danburria

r

Intxaurrondo gorputza eta ezpelezko larako ditu. Sokak tripazkoak dira eta hauek lotzeko erabiltzen den makila ezpelezkoa. Tonu ezberdinetan jo ahal izateko zurezko bi zubi mugikor ditu. Jaietan jo izan oi dira baina orain ia ez da ikutzen. Mixel Etxekopar izan da interprete ospetsua.

Panderoa

r

Panderoa perkusiozko musika tresna da. Ekuekin jotzen da eta ondo ikutzeko beste eskuarekin mugimendua ematen dio panderoari. Egurrezkoak eta metalezkoak dira. Hau ere festetan erabiltzen zen. Euskal Herriko instrumentua da. Interprete ospetsuren bat Ander Barrenetxea izan da.

Danbolina

r

kaixo

Sunpriñua

r

Suprina, airezko musika-tresna bat da. Pirineotako muturretan eta Katailuna aldean erabili izan da. Azken urteetan ez da asko ikutu baina azkenak mendian ibiltzen diren artzainak dira. Beltran izan da interpetre ospetsu bat.

Txanbela

r

Txanbela airezko musika tresna bat da eta kono forma dauka. Zuberoan eta Pirineotako magaletan erabili izan zen eta gaur egun ia galdua dago. Txanbelak Euskal Herriko joera eta musikaren estilorako jotzen zen. Pierre Caubet izan da interpetre ospetsu bat.

Dultzaina

r

Dultzaina airezko musika tresna da, egurrezkoak eta metalezkoak daude eta hau ere kono formakoa da. Arabako errioxan jo izan zen eta baserritarrak jotzen zituzten. Interpetre ospetsuren bat Juan Aiesta izan zen.

Nafarroako gaita

r

Nafarroako gaita airezko musika tresna bat da, lengueta bikoitza dauka eta kono forma ere. Izenak esaten duen bezala Nafarrokoa da eta Iruñeko festan edo ospakizunetan jo izan da. Interprete ospetsuren bat Lizarrako Gaiteroak taldea izan da.

Musugitarra(tronpa)

r

Instrumentu hau berezia da, perkuzioskoa da eta ez dauka erresonantzia kaxarik. Materiala metala da eta giltzaren forma dauka, lengueta batekin erdian. Leku askotan jotzen da, adibidez Europan eta Indian. Herrian ikutzen da ez gauza konkretu baterako ikutzen. Juan Beltran izan da instrumetu hau ikutu duen ospetsu bat.

Tobera

r

Instrumentu hau perkusiozkoa da, metaleskoa. 30cm neurtzen ditu. Bi pertsonek ikutzen dute eta metalezko bi makilekin jotzen da, pertsona bakoitzak bat. Lesakan eta Oiartzunen jo izan da festa giroetan eta zeinbat ekintzatan adibidez ezkontzetan. Juan Mari Beltran eta Iñigo Monreal izan dira interprete ospetsuak.

Txirula

r

Airezko instrumentua da. Hiru zuloko instrumentua da eta egurrez eta metalez egiten dira. Euskal Herri guztitik ikutzen da instrumentu hau eta ez da gauza baterako soilik erabiltzen. Interprete famaturen bat Iñaki Eguren izan da.