1: Inguruan libre egon daitezkeen izaki bizidun txikienak (Elikatu, erlazionatu eta ugaldu)
2: Izaki bizidun guztiak zelulaz osatuak daude. Zelulabakarrak (bakterioa) edo zelulanitzak (gizakiak)
3: Zelulak zeluletatik datoz eta horregaitik materia genetikoa dute (ADN edo ARN)
Prokariotikoak (Bakterioak) OSO SINPLEAK
Nukleorik ez
Zelula bakunak eta txikiak
Organulu bakarra dute: Erribosomak: Proteinak ekoitzi edo sintetizatu.
Egitura:
1. Kapsula eta pareta zelularra: Babesa eta forma
2. Mintz plasmatikoa: Mesosoma: Energia sortzen duen atala, ugalketa prozesuan materia genetikoa banatu
3: Zitoplasma: Zelularen barneko espazioa
4: Herentziazko materiala: Informazio genetikoa ADN edo ARN. Plasmido moduan, modu zirkularrean, egon daiteke.
5: Zilioak eta flageloak: Zelularen mugimenduaz arduratu.
Eukariotikoak (Gizaki Zelulak) OSO KONPLEXUAK
Nukleoa
Konplexuak eta handiak
Organuluak bai
Bi mota:
Animali zelulak
Landare zelulak
Organuluak:
Erribosoma
Proteinaz eta ARNz osatuak
Funtzio: Proteinak ekoiztea
Erretikulu endoplamatikoa (Mintzez osatutako hodi sistema)
Zimurtsua
Erribosomak dauzka
Funtzioak: Proteinak ekoitzi, barruan bildu
eta zelulan zehar garraiatu
Leuna
Funtzioak: Lipidoak ekoitzi, barruan bildu
eta zelulan zehar garraiatu
Erribosomak ez
Bakuoloak eta besikulak
Funtzioa: Gauzak (ura, hondakinak, elikagaiak) gorde.
Lisosoma( mintzez osatutako besikula):
Barruan dituen entzimekin zelularen liseriketa egiten dute.
Golgi aparatua (diktiosoma):
Gluzidoak ekoitzi, bildu eta garraiatu
Besikulak sortu
Mitokondria
Arnasketa zelularra ematen da bertan
Elikagaiak eta oxigenoa bateratu energia lortzeko
Kloroplastoa
Klorfila dago bertan fotosintesia emateko
Energia eta elikagaiak lortzea
Zentrosoma
Zelularen ugalketa prozesuan parte hartzen du
Zilio eta flageloen mugimenduaz arduratzen da
Zilioak eta flageloak
Zelularen mugimendua ematen dute
Nukleoa: Zelulare kudeaketa
aurrera eramatea
Estalki nuklearra
Mintza plasmatikoaren egitura berdinez
baina bikoitza
Berari itsatsia erretikulu
endoplasmatiko zimurtsua
Poro nuklearrak: Materia genetikoa zitoplasmara
ateratzeko eta sartzeko zuloak
Nukleoplasma: Nukleoaren barneko espazioa
Bertan dago Materia genetikoa
Bertan dago nukleoloa
ARN eta proteinaz osatua
Erribosomak sortzen ditu
Mintz plasmatikoa
Osatua: Fosfolipido kate bikoitza, proteinak eta gluzidoa
Babestu
Sartu eta ateratzen diren substantzien kontrola: proteinak
Identifikatzea: gluzidoek
Zitoplasma
Zelularen barneko espazioa, nukleoaren barruan dagoen espazioa kenduta
Hialoplasma: Zitoplasman dagoen likidoa
Zitoeskeletoa
Organuluak
Materia genetikoa
ADN edo ARN izan daiteke
ADN + Histonak= Kromatina
Ugalketa zelularrean: Gehiago kondentsatzen da
kromosomak agertuaz
Kromosoma bakoitzak bi beso dauzka: Kromatidak
Gizakiok dauzkagu:
23 kromosoma bikote
Bikoteko kromosoma bat aitak emana eta bestea amak emana
Gametoak (haploideak): Espermatozoideak eta obuluak
Materia genetikoaren erdia
Bi gametoak bateratzean sortzen da Zigotoa (diploidea)