PANTAILEN ERAGINA HAURRENGAN

MARKO TEORIKOA

Historia

Telebistaren historia

Pantailak historian zehar

Zergatik ikusten dute telebista?

Denbora pasa

Ikasteko

Laguna izateko

Harreman parasoziala

Ihesbide gisa

Nola baloratzen dute TB

Familia

Familia eta telebistaren arteko
harremanetan kontraesanak

Umeentzako arrisku gisa ikusi

Sedukzio kapazitate handia

Familiek ez dakite nola gailendu

Familiak, zeharkako modu batean,
haurrengan pantailaren influentzia
areagotzen dute, haiek espektadoreak direlako

Garrantzi gutxiago ematen diote

Protagonismoa galtzen ari dira
telebistaren aurrean

Eskola

Sozializazioarako tresna

Prestakuntza eza IKT arloan

Pentsamendu kritikoa garatzeko baliabidea

Tresnak eta estrategiak ikasi telebistan
ikusten duten kritikatzeko edo zalantza jartzeko

Telebistaren sedukzio maila
lortzeko zailtasuna

Estatua

Legedia

Código de Autorregulación sobre Contenidos Televisivos e Infancia.

3 printzipiotan oinarrituta:- Telebista saioen edukiak haurrentzako egokiak izatea ordutegi zehatz batean.- Programaketetan agertzen edo parte-hartzen duten haurren eskubideak errespetatzea.- Elkarrekiko parte-hartzea telebista eta helduen artean haurrek ikuste dutenaren kontrola errazteko.

Bi organoen ardurapean

Comité de Autorregulación

Comisión Mixta de Seguimiento

Pantailen eraginak

TB-ren eraginak

Positiboak

Sozializazioa

Laguntasuna eta maitasuna bultzatu

Imaginazioa eta sormena bultzatu

Gauza berriak ikasi

Errealitate ezberdinak ikusi

Herrialde ezberdinen kultura ezagutu

Inguruarenganako ezagutza izan

Ezagutzarako tresna izan

Balioak transmititu

Informatu

Negatiboak

Sexismoa sustatu

Rolen eta estereotipoen barneraketa

Sedentarismoa

Kutsadura kognitiboa

Adikzioa

Sozializazioari denbora kentzen dio

Sormena murriztu

Gizartearen irudi desegokia jaso

Pasibitatea

Biolentzia

Autoestimu baxua

Dirua xahutu

Baztertzeak

Jarrera negatiboak sustatu

Epilepsia

Garapen Sozioafektiboan

Internetaren eraginak

Beldurra familian

Sozializazioan eragina

Haurraren isolatzea eragin

Eskolan

IKT erabilera sustatu onurak dituztelako

Komunikazio bultzatzen du
ikasle eta irakasleen artean

Ikerkuntzak/esperientziak trukatzeko

Eragin negatiboak

Burmuinaren garapena oztopatu

Jaiotzetik 2 urterarte, burmuinaren garapena azkarra da eta tresna elektronikoek hazkunde hori oztopatzen dute eta ondorioak ekar dezakete: arreta eza, kognitiboki atzerapenak, inpultsibitatea, ...

2 urteko aurretan.

Garapena moteldu

Mugimendua gutxitzen du, horrek, ikaskuntzan eta haurren arretan ondorioak izango ditu. Bestalde, garapen kognitiboa gaitzezten du.

Mugimendua gutxitu

Garapen kognitiboa gaitzetsi

Obesitatearen gorakada

Sedentarismoa nagusitzen da eta horren eraginez osasun arazoak sortzen dira.

Sedentarismoa

Loaren arazoak

Haurrak, behar dutena baino gutxiago lo egiten dute, adibidez, telebista ikusteagatik. Horrek, ikasketetan zein osasunean eragin zuzena dauka.

Osasun arriskuak

Gaixotasun mentalak

Teknologiaren gehiegizko erabilerak; depresioa, antsietatea, arreta galera, bipolaridadea, ... sor dezake.

Deprsioa

Antsietatea

Arreta galera

Bipolaritatea

Jarrera bortitzak

Eduki bortitzak ikusteak, haurren agresibitatea indartzen du.

Agresibitatea indartu

Demetzia digitala

Multimedia jolasak eta telebistan agertzen diren irudien jarioarengatik eta abiadurarengatik, arreta mantentzeko zailtasunean eragina dauka.

Arreta mantentzeko zailtasuna

Mendekotasuna

Radiazioa

Generoa

Emakumearen objetibizazioa

Irudiaren garrantzia pertsonaren gainetik

Protagonistak

Gizonak

Gehienetan protagonistak dira

Boterezko paperak

Garaileak

Emakumeak

Oso gutxitan protagonista

Gaiztoak

Gizonen bila joan

Paper berdinak/antzekoak

Gizonen zerbitsura

Rolen Banaketa

Normaltasunez hartu

Ereduak erreproduzitu

Ikusten ez dena ezin da ikasi. Beraz, eredurik ez izatean izan ahal ditugun aukera guztiak ez ditugu garatzen.

Mutilak boteretsuak

Emakumeak ederrak

Indarkeria

Zer da?

Gorputza-hitzezko indarra

Ekintza egiteko asmoa

Kalte fisiko/psikikoa

Ezaugarriak

Biolentzia erreala, arreta deitu

Dibertigarria

Marrazki bizidunak

Kalte arinak

Benekotasuna

Musika=dramatizazioa

Argudio justifikaezinak

Heroien presentzia

Pertsonaiekin antzekotasuna

Pertsonai erakargarriak

Ausartak / ezaugarri miresgarriak

Ereduak dira

- Heroiak goxo jokatzen badute haurrek hori imitatuko dute.- Heroiak elkarri laguntzen badiote, haurrek elkarri lagunduko diote.

Heroiek erabiltzen duten biolentzia imitatu

Teoriak

Modelatze prozesuari buruzko teoria

Ikusitakoa moldeatu eta denborarekin erreproduzitu

Berindartzeari buruzko teoria

Erantzuna errepikatzea indartzen duen ekintza

Katarsiaren teoria

Gure sentimenduak alde batera utzi, pertsonaiekin identifikatuta ikusteagatik

Oinarrizko estimulazioaren teoria

Pertsonengan eragiten duen kitzikapen psikologikoaren maila da

Eragin afektiboei buruzko teoriak

Sentiberatzearen teoria

Indarkeriarekiko sensiblitatea areagotzea

Sentiberatea galtzearen teoria

Indarketiarekiko sensibilitatea gutxitzea

Ohiatzearen teoria

Indarekeria normaltzat hartzea

Eragin kognitiboei buruzko teoriak

Gidoi kognitiboen teoria

Irudi bat, ekintza baten errepresentazioa da

Irakaskuntza kognitiboaren teoria

Pentsamendu desberdinen ekarpena

Jarrera oldarkorra eragin dezakete

Eraginak

Jokabidean eraginak

Imitazio eraginak

Indarkeria imitatzearen eta kopiatzearen ondorioz, haurrak indarkeria arazoak konpontzeko modurik erabilgarrien gisa uler dezakete.

Bitarteko nagusitzat bortizkeria

Desinhibitze eraginak

TBko indarkeriaren aurrean etengabe egoteagatik, indarkeriazko jokabideak hartzeko kitzikatzea edo zirikatzea da.

Gehiegizko esposizioaren eraginez

Murrizketa eragina

Irudimen eta fantasiarik gehien dutenen artean, TB ikustean jokabide oldarkorra apaltzen da.

TBak apaldutzen du

Eragin emozional edo afektiboak

Sentiberatasuna galtzearen eraginak

Behin eta berriz indarkeriako irudiak ikusteak murriztu egiten ditu hartzaileen pantailetako biolentza edukienganako erantzun emozionalak eta benetako bizitzan indarkeria onartzea ekartzen du.

Erantzun emozionala gutxitu

Biolentzia errealitatean erabili

Estimulazioa edo eszitazioaren eraginak

Estimuazioaren ondorioz, haurrek, indarkeriaz jokatzeko aukera gehiago daude.

Ikaskuntzan dituen eraginak (Kognitiboak)

Banduraren hitzetan: haurrak ereduen bidez ikasten dute, beraz, TBren bitartez jokabideak ikasten dituzte, baina, jokabide horiek ez dira zertan praktikan jarri behar.

Ereduak ikusteak 3 eragin

Jokabide berriak ekarri

Haurren inhibizioa ahuldu/indartu

Ulertzen den moduan, jokabideak ikasi

Bandurak 4 azpiprozesu zehaztu

Arreta prozesuak

Gogoan atxikitzeko prozesuak

Erreprodukzio motorraren prozesua

Berrindartze eta motibatze prozesua

Adinaren arabera

Izaeraren arabera

Sexuaren arabera

Pantailak eskoletan

Inbertsio handia IKTtan

IKTak irakasteko gisa erabili

Pantailak ikasteko erabili

Aldiz, etxean, pantailen erabilpena haurren interesatik abiatzen da.

Hezitzaile prestatuak

Alfabetatze digitala

2 ikuspuntu

IKTak haurtzaroa suntsitzen dute

Haurrentzako onurak ditu

DATU BILKETA

Datuak

Behaketa teknikak

Eskolan

Egunerokoa

Telebistako pertsonaien arropa ekartzen dute egunero

Telebistako pertsonaien objetuak askotan eramaten dute

Telebistako pertsonaien panpinak dituzte.

Telebistako pertsonaiek imitatzen dituzte

Telebistan ikusitako programak imitatzen dituzte

Telebistako pertsonaien bideojokoei buruz hitz egiten dute

11hilabeteko haurra TB ikusten du jan orduan

2-3urteko gelan astean behin bideoa ikusten zuten.

Astehan behin bideoak ikusten dira klasean

8-16 hileko gelan: animaliei buruzko bideo ikusi zuten behin eta bi egun jarraietan pocoyo.3 urteko gelan, janaria pestatzen duten bitartean bideoak ikusten zuten egunero (micky, pocoyo, pepa pig eta cayou).

3urteko haurrak egunero ikusten dute bideoak

8-16 hileko haurrek noizean behin ikusten dituzte bideoak

Lan laginak

Telebistan ikusitako pertsonaiak marrazten dituzte

Argazkiak

Jolas sinbolikoan IkT-ko tresnak erabiltzen dituzte jolasteko

Ohar anekdotikoak

Pantailak erabiltzen saiatzen dira

Behaketa sistematikoa

Pantailak erabiltzen saiatzen dira

gauza batzuk lortu

Materialen didaktikoak

Neskak dira protagonistak etxeko zereginetan

Mutilak protagonistakdira, mugimendu gehiago duten jardueretan

Neskak rol pasiboa dute

Mutilak rol aktiboa dute

Gelaren behaketa

2 ordenagailu

IKT txokorik ez

Proiektore bat

Arropan eragina

Jostailuzko mugikorrak

Familian eta kalean

Argazkiak

Mugikorrak eta portatila erabili.

Ohar anekdotikoak

Argazkiak ateratzeko muguikorra erabili.

Ohar sistematikoak

Pantailekin bakarrik edo taldeka aritzen dira.

Errubrikak

Haur guztiak ulertzen dute pantaila taktila dela

Haur gehienak saiatzen dira pantailak erabiltzen

Haur batzuk laguntzarekin erabiltzen dituzte

Haur bakarra bera bakarrik ondo moldatzen da

Materialen didaktikoak

Emakumeen zeregina etxe barrukoa

Gizonen zeregina etxe kampokoa

Emakumeak rol pasiboa gehien bat

gizonak rol aktiboa gehien bat

Elkarrizketak

Eskolan

Haurrak

Etxeko zereginak amarekin erlazionatu

Egunean zehar ordu gehiago amarekin

Emakumeak pasibotasunarekin eta zaintzarekin erlazionatu

Gizonak aktibotasunarekin eta etxez kanpokoarekin erlazionatu

Irakasleak

Formakuntza gehiago behar da

Saiatzen dira genero bereizketarik ez egiten

Familian eta kalean

Haurrak

Etxeko zereginak amarekin erlazionatu

Denbora gehiago amarekin egunean zehar

Emakumeak etxeko barruko lanak

Gizonak etxez kanpo lan egin

Gurasoak

Behaketak

Eskolan

Pantailen presentzia egunerokotasunean

Denbora

8-16 hilabeteko haurrek noizean behin ikusten dituzte bideoak edo telebista klasean2-3 urteko gelan astean behin bideoak ikusten dituzte klasean3 urteko gelan egunero ( jaten duten bitartean) bideoak, pelikulak e.a ikustendituzte. (micky, pocoyo, pepa pig, cayou...)

Arropa

Haurrek ia egunero marrazki bizidunetako pertsonaien arropa erabiltzendute. Haien esanetan asko gustatzen zaielako.(kamisetak,prakak, zapatilak, eskularruak, txamarra, galtzerdiak, soinekoak, txanoak, euritakoak..)

Jostailuak

Haur batzuek marrazkibizidunen pertsonaien panpinak eta jostailuak dituzte. Gainera, jostailuzko mugikorrak askotan erabiltzen dituzte jolas sinbolikoan aritzeko.

Panteilei ematen dioten erabilpena

Behaketa sistematikoa

Argazkia

Azalpena

Haurrak mugikorrak edo mugikorren jostailuak izanik, normaltasunez, argazkiak ateratzen saiatzen dira, beste ekintza batzuen ordez. Horretaz gain bideoak jartzea gustatzen zaie.

Pantailen eragina aisialdian

Kantak

Telebistan entzundako eta gustatutako abestiak kantatzen dituzte askotan.Horien kontzertuak simulatzen dituzte ere.

Jolasa sinbolikoak

Askotan haurrek, denbora librean, telebistan ikusten dutena imitatzera jolasten dute. Horretaz gain, telebista ikusten ari direla simulatzera ere jolasten dute.

Arte lanak

Haur batzuek, arte lanak egiterakoan (plastilinarekin zein marrazketarekin) mugikorrak edota tableta marraztu edo ekoiztu egiten dituzte, ondoren hauekin jolasteko.Bestealdetik, haurrek haien gustokoak diren marrazki bizidunen pertsonaiak irudikatzen dituzte ere.

Pantailak maneiatzeko trebetasunak

Ohar anekdotikoa

Familian eta kalean

Pantaila maneiatzeko trebetasuna

2-4 urteko haurrak pantaila maneiatzen saiatzen dira.4-6 urteko haurrak laguntzarekin pantailak ondo maneiatzen dituzte.6 urteko haurrak beraiek bakarrik pantailak maneiatzeko gai dira.

Ohar sistematikoa

Errubrika

Argazkiak

Ohar anekdotiko

Analisia

Datuen analisia

Generoa

Genero ezberdintasunak telebista eraginean

Amen %75ta IKT-ak bultzatzen dituzte

Generoen eraiketa haur hezkuntzan

Panpinak dira, 6tik 4 nesken gustokoen jostailua

Emakumeen eginkizuna

- Labideen artean hauek atera dira: andereño, abeslaria, medikua eta erizaina.- Emakumearen esparrua etxe barrukoa da (ama izan behar du, haurrak zaindu, janaria prestatu, platerrak garbitu, ...)- Haurrek emakumeak rol pasiboan irudikatzen dituzte (lasai egon behar da, ondo portatu behar da, minik ez du egin behar, ...)

Gizonen eginkizuna

- Lanbideen artean hauek atera dira: langilea, arotza, maisu, suhiltzaile eta mediku.- Haur askok esan dute gizonek kotxean joan behar dutela eta lan egin behar dutela, aldiz, gutxi batzuk esan dute sukaldatu behar dutela edo loreak loreztatu behar dutela, beraz, gizonen esparrua etxe kanpokoa irudikatzen dute.

Irakasle gehienak emakumeak dira

Irakasle gehienek haien burua formakuntza beharrean ikusten dute

GARRANTZITSUA: genero bereizketa ez egitea

Irtenbideak proposatu eta saiatu umeei generoa definitzen ez behartzera: - Komunen diseinuan - Sinbolikorako materialak aukeratzean - Eginkizunetan. - Materialak, liburuak, filmak aukeratzekoan, ...

Material Didaktikoak

Kontsumo profila

Mugikorrak dira etxeetan gehien azaltzen diren pantailak

Pantaila gehienak egongelan daude kokatuta

Ohikoena TBa familian ikustea da

Marrazki bizidunak, gehien ikusten dutena

Aisialdian egiten dutena

Artelanak

Marraztu

Eskulanak

Kirolak

Igeriketa

Futbola

Beste ekintzak

Lagunekin egon

Jolas sinbolikoa

Musika

ERREFERENTZIAK

GOMENDIOAK

Haurrak IKTn inguruan kontzientzia
hartzen lagundu behar zaie

Telebista haurrekin ikusi

Ikusten denaren
inguruan estabaidatu

Errealitatea eta fantasia desberdintzen lagundu

Haurrek zer ikusten eta
egiten duten jakin

Telebista ikusteko orduak mugatu

Haurrak saio ez bortitzetara zuzendu

Telebista denbora neurtu

- 2 urte baino txikiagoak diren haurrek telebistarik ez.- 3-5 urte bitartean ordu bete gehienez.- Lehen Hezkuntzan 2 ordu gehienez.

Eguneko telebista agenda bat egin

Telebista noiz ikusiko duen jakiteko.

Ez utzi telebista etengabe piztuta

Arriskuen inguruan informazio eman

Ez debekatu elkarrekin nabegatu

Erabilera egokiak sortzen lagundu

Iturri fidagarriak ezagutzen
eta kritikoak izaten erakutzi

ONDORIOAK

Eskola

Balio hezitzailea

Mugak ezarri

Arazoa: Irakasleen formakuntza beharra

Harremana sustatu

IKT Eredutzat

Ohiko estereotipoak

Publikoa eta ekintzailea (gizona)

Pribatua eta pasiboa (emakumea)

Karisma

Eragin ideologikoa

Hezkuntza kontraesanak

Intertestualitatea

Arropa (eragin gehien)

Jolas Sinbolikoa

Arte lanak

Kantak (eragin gutxien)

Errealitatea faltsutu

Bortizkeria

Familia

Aisialdia

Gero eta gazteago

Erabilpen igoera

Telebista zigor/sari

Portaera/jarrera moldatu

Ikusitakoaren kontrol eza