Người lái đò sông Đà
(Nguyễn Tuân)

- Là một trong hai hình tượng trung tâm của Tùy bút.
- Sông Đà hiện lên như một con người với hai nét tính cách đối lập: vừa hung bạo vừa trữ tình.
- Là hình tượng mà Nhà văn đã dụng công xây dựng bằng khả năng quan sát tinh tế; nhiều thủ pháp nghệ thuật độc đáo, sáng tạo + vốn kiến thưc sâu rộng trên nhiều lĩnh vực.
=> Biểu tượng cho sức mạnh và vẻ đẹp của thiên nhiên Tây Bắc.

a. Sông Đà hung bạo
* Đá dựng vách thành:
- Đá “dựng vách thành, chẹt lòng Sông Đà như một cái yết hầu”
- Lòng sông nhỏ hẹp: “Đứng bên bờ này nhẹ tay ném hòn đá qua bên kia vách”, “con nai con hổ đã có lần vọt từ bờ này sang bờ bên kia”
- Dưới lòng sông “đúng ngọ mới thấy mặt trời”.
-“Ngồi trong khoang đò quãng ấy, đang mùa hè mà cũng thấy lạnh”
=> Hình ảnh so sánh độc đáo, liên tưởng bất ngờ NT đã miêu tả vách đá bờ sông sừng sững, tạo nên một cái hang sâu tối và lạnh

* Mặt ghềnh Hát Loóng:
- “nước xô đá, đá xô sóng, sóng xô gió, cuồn cuộn luồng gió gùn ghè suốt năm như lúc nào cũng đòi nợ xuýt”
-> Khung cảnh nước, đá, gió, sóng phối hợp tạo nên một trận địa rất hiểm trở. Những câu văn ngắn, móc xích, ý này nối tiếp ý kia đã miêu tả được trận địa hiểm trở sóng to gió lớn sẵn sàng lật ngửa bụng thuyền

* Những hút nước (Tà Mường Vát)
- Nguy hiểm, sẵn sàng lôi tụt thuyền xuống,“thuyền trồng ngay cây chuối ngược rồi vụt biến đi, bị dìm và đi ngầm dưới lòng sông đến mươi phút sau mới thấy tan xác ở khuỷnh sông dưới”

* Thạch trận
- Thác: “oán trách ,van xin, khiêu khích, giọng gằn và chế nhạo”, "rống lên như tiếng một ngàn con trâu mộng đang lồng lộn giữa rừng vầu rừng tre nứa nổ lửa”
- Đá : sẵn sàng “nhổm cả dậy để vồ lấy thuyền”, “mặt hòn đá nào cũng ngỗ ngược, nhăn nhúm méo mó".
- Sóng,nước “reo hò làm thanh viện”
- Thạch trận này chia làm 3 tuyến và 3 vòng đấu:
+ 3 tuyến: tiền vệ, trung vệ, hậu vệ.
+ 3 vòng đấu

=>bày thạch trận quyết tiêu diệt con thuyền.

b. Sông Đà trữ tình:
- Hình dáng con sông: mang vẻ đẹp kiều diễm, thơ mộng như một mái tóc thiếu nữ Tây Bắc.
- Ẩn hiện trong mây trời Tây Bắc huyền ảo thơ mộng.
- Dòng chảy nhẹ nhàng “lững lờ như nhớ thương những hòn đá thác xa xôi để lại trên thượng nguồn Tây Bắc”.

- Nước Sông Đà thay đổi theo mùa, - NT đã sử dụng biện pháp so sánh để thể hiện những đặc trưng riêng, nét riêng biệt của màu nước
+ “Mùa xuân dòng xanh ngọc bích,
+ “Mùa thu nước Sông Đà lừ lừ chín đỏ như da mặt một người bầm đi vì rượu bữa”.

- Sông Đà gợi cho nhà văn nhiều cảm xúc:
+ “Như một cố nhân” thân thiết, gần gũi, gắn bó tự bao giờ. ->khao khát được gặp gỡ hàn huyên, tâm sự.
+ màu nắng Sông Đà gợi liên tưởng đến một màu nắng tháng ba Đường thi
=> Sông Đà vừa mang vẻ đẹp gần gũi, vừa mang vẻ đẹp cổ kính.

- Hai bên bờ“lặng tờ”, “hoang dại”
- Tràn đầy sức sống với những hình ảnh rất gợi cảm “một nương ngô nhú lên mấy lá ngô non đầu mùa”, “cỏ gianh đồi núi đang ra những nõn búp", "một đàn hươu cúi đầu ngốn búp cỏ tranh đẫm sương đêm”.
- Vào mùa nắng: ngập tràn chuồn chuồn bươm bướm.