Сөздік құрам мен сөздік қор
Тілдегі сөздердің тұтас жиынтығы сөздік құрам не лексика деп аталады.
Сөздік құрам белгілі бір халықтың тұрмыс жағдайын, күнкөріс тіршілігін, кәсібін түгел қамтып көрсетеді.
Қазақ тілінің сөздік құрамына ғасырлар бойы сақталып келе жатқан байырғы сөздер де, кірме сөздер де, кейін пайда болған неологизмдер мен терминдер де, әдеби сөздер мен ауызекі сөйлеу тіліне тән қарапайым сөздер де, диалектілер де, кәсіби сөздер де, қысқасы, тіліміздегі барлық сөз қабаттары енеді.
Сөздік құрам өз ішінен бірнеше топқа бөлінеді:
сөздік құрам сөздердің қолданылу жиілігіне қарай:
актив сөздер
пассив сөздер
Сөздің әдеби және әдеби еместігіне байланысты:
әдеби лексика
диалектілік лексика
Сөздің халыққа таныс және онша таныс еместігіне байланысты:
жалпыхалықтық
арнаулы лексика
Тілдегі сөздің жұмсалу аясы мен көркемдік мәніне қарай:
бейтарап сөздер
экспрессивті сөздер
Қазақ тіліндегі барлық сөздердің жиынтығы сөздік құрам болса, негізгі сөздік қор оның негізгі ұйымдастырушысы, қайнар бұлағы, шығу арналарының ең маңызды бөлігі болып табылады.
Негізгі сөздік қорға түркі тілдеріне ортақ сөздер: тау, тас, көл, түн, ай, жыл, жүр, көк, төрт, мен, сен, ол, т.б. сөздер кіреді.
Сонымен қатар ғасырлар бойы қалыптасып келе жатқан қазақтың байырғы төл сөздері:
Туыстық атаулар: аға, іні, құда, жиен, немере, т.б.
Жануар атаулары: түйе, жылқы, сиыр, т.б.
Ағаш атаулары: тобылғы, емен, т.б.
Киіз үй атаулары: шаңырақ, кереге, т.б.
Жұмыс құралдары: күрек, балға, балта, т.б.
Сапалық сындық атаулары: жақсы, жаман, т.б.