Hiru multzo: buruko, enborreko eta
adarretako eskeletua
FUNTZIOAK
Mugimendua erraztu
Gorputzari forma eman
Gorputzaren pisuari eutsi
Ca eta P gorde
Barne organoak babestu (garuna, bihotza birikiak...)
Giharren ainguraketa izan
Hezur muinean odol zelulak eratu
HEZURRAK
Ca, P eta kolagenoz eratuta
Kanpotik hezur-ehun trinkoa eta barrutik hezur-ehun arola
Kanpotik PERIOSTIO, mitzaz estalita
Organo bizidunak (elikatu, hazi)
Formarekiko sailkatu
MOTZAK
Forma kubiko edo biribila
Hezur-ehun arola
Adb. : ornoak
LAUAK
Forma laua, xafla-forma edo
kurbatua
Babes funtzioa egin
Hezur-ehun trinkoa
Adb. : omoplatoa
LUZEAK
Forma luzea eta zilindrikoa
Euste eta mugimendu funtzioa
Kanpotik hezur –ehun trinko; barnetik
arola.
ATALAK:
Diafisia: atal luzanga (hezur-
muin horia)
Epifisia: Muturretako aldeak (hezur-muin gorria)
Adb. : Femurra
GILTZADURAK
(ARTIKULAZIOAK)
Elkarren ondoan dauden hezurrak lotu
Mugikortasunarekiko sailkatu
FINKOAK
Elkartutako hezurrak ez dira
mugitzen.
Sutura deituta
Adb. : Burezurreko hezurren artean daudenak
ERDI-MUGIKORRAK
Elkartutako hezurrak → mugimendu murriztua euki
Hezurren artean kartilagoa eta
lotailuak
Adb. : Bizkarreko ornoen arteko diskoak
MUGIKORRAK
Mugimendu handia lotutako
hezurren artean
Hezurrek ez elkar ukitu
Hezur muturren artean,
kartilagoa eta lotailua.
Likido sinobiala → hezurren arteko
marruskadurarik ez izateko.
Adb.: Ukondoa
HAUSTURAK: Hezurra haustu → Sendatzeko igeltsuak geldi mantendu zonalde hori.
DISTENTSIOAK: giharrak edo tendoiak gehiegi luzatzeagatik sortutako hantura. Sendatzeko → mindutako aldea geldi mantendu.
ZAINTIRATUAK: Lotailuak luzatzea okerdura baten ondorioz eta horrek sortutako hantura. → Sendatzeko mindutako zonaldea geldi mantendu.
LOKADURAK: Giltzadura bateko hezurra bere ohiko tokitik atera.
GIHAR-KONTRAKTURAK: Giharra oharkabean eta epe luzean uzkurtuta egon. Sarritan jarrera → desegokietan egoteagatik sortu.
GIHAR ZUNTZ MOTAK
GIHAR LEUNAK
Uzkurtze geldoa
Oharkabean uzkurtu
Gihar-zuntz leunez osatuta
Barne organoen paretak eratu:
Adb: DIGESTIO-HODIA
BIHOTZ GIHARRA
Uzkurtze bizkorra
Oharkabean uzkurtu
Gihar-zuntz ildaskatuz eratuta
Adb. : MIOKARDIOA eratu
ESKELETO GIHARRA
Uzkurtze bizkorra
Borondatez uzkurtu
Gihar-zuntz ildaskatuz eratuta
Ehun konjuntibo mintz mehe
batez inguratuta
Hezurrei TENDOIZ lotuta
Adb. : BIZEPSA
SAILKAPENA FORMAREN ARABERA
ERAZTUN FORMAKOAK
Forma borobiltsua
Esfinter eta balbulak
Adb. : UZKI ESFINTERRA
FORMA LAUKOAK
Xafla forma
Enborrean batez ere
Adb. : PEKTORALA
ORBIKULARRAK
Zirkulu-erdi forma
Begi eta aho inguruan
Adb. : ESPAINETAKO ORBIKULARRA
FUSIFORMEAK
Ardatz forma
Luzeak
Adb. : BIKIA
ESKELETO GIHARREN SAILKAPENA
- TOLESTZAILEAK (hatzak tolestu)
- HEDATOREAK (hatzak luzatu)
- ABDUKTOREAK (gorputzeko adarrak urrundu)
- ADUTOREAK (gorputzeko adarrak hurbildu)
-PRONATZAILEAK eta SUPINATZAILEAK
(adarren biraketak ahalbidetu)
- JASOTZAILEAK (ahoa itxi)
- BEHERATZAILEAK (ahoa ireki)
- ESFINTERRAK (zuloak itxi)
- DILATATZAILEAK (zuloak zabaldu)
FUNTZIONAMENDUA
Eskeleto-giharrek eta hezurrek batera jardun mugimendu eta jarrera guztietan.
Giharra uzkurtzean luzera laburtu eta loditu. Laburtzeak ainguratutako hezurretik tiratu → mugimendua eragin.
Giharra erlaxatzean jatorrizko luzerara bueltatu → argalduz. Luzatzean ainguratutako hezurra hasierako tokira itzuli.
Eskeleto-gihar ugari batera aritu → kontrako mugimenduak eragin (ANTAGONIKOAK).
Giharren, tendoien eta hezurren artean palanka sistemak sortu → mugimenduak eragiteko.