Nerbio-sistemak prestatutako erantzunak gauzatzen ditu.
Gorputzaren barne-euskarria da
Mugimendua eta ibiltzearen arduraduna
ESKELETO-SISTEMA
Alde pasiboa
Hezurrak, giltzadurak eta lotailuak
Hiru multzo
Burukoa
Enborrekoa
Adarretakoa
Funtzioak
Gorputzari forma eman
Mugimendua erraztea
Gorputzaren pisuari eustea
Barne-organoak babestu
Giharren ainguraketa
Ca eta P mailak gorde
Hezur muinean odol-zelulak sortu
HEZURRAK
Zer dira?
Organo bizidunak dira, elikatu eta hazi egiten direnak.
Kanpotik hezur-ehun trinkoa eta barrutik hezur-ehun arola
Kanpotik perostio izeneko ehun konjuntiboz edo mintz batez estalita
Osagaiak
Kaltzioa, fosforoa eta kolagenoa
Motak
Motzak
Forma: kubiko edo biribila
Hezur-ehun arola batez
Adb: ornoa, eskumuturreko hezurrak
Lauak
Forma: laua, xafla edo kurbatua
Babes funtzioak
Hezur-ehun trinko batez
Adb: omoplatoa, burezurreko hezurrak
Luzeak
Forma: luze eta zilindrikoa
Euste/Mugimendu funtzioa
Kanpotik: hezu-ehun trinkoa
Barnetik: arola
Atalak
Diafisia: atal luzea (barnean hezur-muin horia
Epifisia: muturreko atalak (hezur-muin gorria barnean)
Adb: izterrezurra, erradioa
Jaiotzean hezurrek gatz mineral gutxi dute eta malguak dira. Urteekin hazi egiten dira, gogortasuna eta pertsonaren tamaina handituz doa. Prozesua--- HEZURTZEA
GILTZADURAK
Zer dira?
Hezurrak lotzen dituzten loturak dira.
"Artikulazioak" dira
Motak
Finkoak
Elkartutako hezurra ez dira mugitzen
Sutura izena ere dute
Adb: burezurreko hezurren artean daude
Erdi-mugikorrak
Elkartutako hezurren mugimendua murriztuta dago
Hezur artean: kartilagoa eta lotailuak
Adb: bizkarrezurreko ornoen arteko diskoak
Mugikorrak
Mugimendu handia dago hezurren artean
Hezurrak ez dira elkar ukitzen
Hezur muturren artean: kartilagoa eta lotailuak
Hezurren arteko marruskadurarik ez izateko--likido sinobiala
Adb: belauna, ukondoa
GIHAR-SISTEMA
Alde aktiboa
Giharrak eta tendoiak
Eskeletoari lotuta nerbioen bidez
Funtzioak
Mugimendua eragitea
Mimika ahalbidetu
Jarrerari eustea
GIHARRAK
Gihar-zuntzez eratutakoak
Giharrez uzkurtzeko eta erlaxatzeko ahalmena
Uzkurtzean: laburtu ; Erlaxatzean: luzatu
Gihar-zuntz motak
Gihar leuna
Uzkurtze geldoa
Oharkabean uzkurtzen dira
Gihar-zuntz leunez osatuak
Barne organoen paretak eratu
Adb: digestio-hodia, odol hodiak
Bihotz-giharra
Uzkurtze bizkorra
Oharkabean uzkurtzen da
Gihar-zuntz ildaskatuz eratuta
Adb: miokardioa
Eskeleto-giharra
Uzkurtze bizkorra
Borondatez uzkurtzen da
Gihar-zuntz ildaskatuz eratuta
Hezurrei tendoiz lotuta
Lokomozio aparatuko giharrak: bizepsa, trapezioa...
Funtzioaren arabera
Tolestzaileak (hatzak tolestea ahalbidetu) eta Hedatoreak (hatzak luzatzea ahalbidetu)
Abduktoreak (adarrak gorputzetik urruntzen dute) eta adutoreak (adarrak gorputzerantz hurbiltzen dute)
Pronatzaileak eta suinatzaileak (adarren biraketak ahalbidetu)
Jasotzaileak (ahoa ixten dute, masailean eta zonalde tenporalean daude) eta beheratzaileak (ahoa zabaltzen dute)
Esfinterrak (zulo bat itxi) eta dilatatzaileak (zulo bat zabaldu)
Giharral formaren arabera
Eraztun formakoak
Forma borobiltsua
Esfinter eta balbulak
Adb: uzki esfinterra
Forma laukoak
Xafla forma
Enborrean: pektorala, trapezioa...
Orbikularrak
Zirkulu-erdi formakoak
Begi eta aho inguruan: betazaleko orbikularra eta ezpainetakoa
Fusiformeak
Ardatz formakoak
Luzeak
Adb: bikia, bizepsa...
Eskeleto-giharrek eta hezurrek lan egiten dute gorputzaren jarduera guztietan.
Giharra uzkurtzean-- luzera laburtu eta loditu, inguruko hezurra tiratzea eragitzen du.
Giharra erlaxatzean-- luzera jatorrizkora doa argalduz, inguruko hezurra bere tokira bueltan doa.
Mugimendu antagonikoak. Bizepsa uzkurtzean, trizepsa erlaxatzen da eta kontrakoan.
Giharren tendoien eta hezurren artean plakak sortzen dira mugimendurako.
Hausturak: hezurra haustea da eta sendatzeko igeltsuak geldi mantentzen du zonaldea.
Distentzioak: giharrak edo tendoiak gehiegi luzatzean gertatzen da eta sendatzeko geldi mantentzen da zonaldea.
Zaintiratuak: lotailuak luzatzen direnean gertatzen da eta sendatzeko geldi mantentzen da zonaldea.
Lokadurak: giltzadura bateko hezurra bere tokitik ateratzen denean.
Gihar kontrakturak: giharra epe luzean uzkurtuta dagoenean.