1–Практика. Білім берудегі менеджмент.

жобалау - жоспарлау функциясы

ақпараттық - сараптамалық

мақсатты - мотивациялық

ұйымдастыру - орындаушылық

бақылау және бағалау

коррекциялау функциясы

Жоспарлау – бұл басқару процесінің алғашқы кезеңі. Бұл кезеңде іс қызметтің мақсаты, оған қажетті қаражат, басқа да қадамдар, сонымен бірге нақты жағдайдағы ең тиімді әдіс -тәсілдер нақтыланады.

Ұйымдастыру – бұл ұйымның құрылымын қалыптастыру кезеңі, ұжымның бірқалыпты тиімді жұмыс жасауын барлық қажеттіліктерімен қамтамасыз ету.

Мотивация – бұл іс-әрекет, қызмет. Оның мақсаты – ұжым мүшелерінің жұмысын жандандыру, оларда мақсатқа жетуге деген ынта тудыру.

Бақылау – бұл басқару қызметі, оның негізгі мақсаты жұмыс, еңбек нәтижесінің сапасы, сан жағынан бағалау және олардың есебін жүргізу

біріншіден, вертикальді бұйрықтық басқару әдісінен корпоративті басқару стилі негізіндегі горизонтальді кәсіптік ынтымақтастыққа жол ашады;

екіншіден, әр тұлғаға даму мүмкідігін береді, басшылар мен оқытушылардың мотивациялары арқылы ұйымның ішкі ортасы, яғни ұйым дамиды;

үшіншіден, білім беру процесіне қатысушыларға жағымды психологиялық-педагогикалық жағдай туғызады.

еңбек өнімділігін арттыру

адами ресурстарды дамыту

педагог қызметкерлердің ынталандыру белсенділігін туғызу

ортақ мақсатқа ұжымды жұмылдыру

педагогтардың ішкі, сыртқы мүмкіндіктерін еңбек əрекетінде өнімді қолдану

басқару ұстанымдары, əдістері мен функцияларына негізделген тиімді (рационалды) басқаруды қамтамасыз ету,

басқарудағы қарама-қайшылықтарды жеңу жолдарын табу, іздеу

оқу–таным  процесінің менеджері

оқу - тәрбие процесінің менеджері

педагогикалық оқу - тәрбие жұмысын басқарушы субъект ретіндегі директор

оқушылардың оқу-танымдық қызметін басқару жуйесінің субъектісі ретіндегі мұғалім

адамдарды ортақ мақсатқа жұмылдыру

педагог қызметкерлердің жоғары ынталандыруын туғызу

педагог қызметкерлердің коммуникациялық дағдыларын, жеке жауапкершіліктерін дамыту

үрдісті бақылау жəне түзету

үрдісті жоспарлау, ресурстармен қамтамасыз ету

адамдардың дамуын жетілдіру

нəтижеге қол жеткізу, тиімді басқару

оқыту үрдісін жетілдіру, оның тиімділігін арттыру

педагогикалық ұжымдағы əрбір қызметкердің қажеттіліктерін дамыту жəне оны мүмкіндігінше қанағаттандыру

Жалпы басқару, ол айқындалған ақпаратқа негізделе отырып, талдау жасау, бақылау, нысананы мақсатқа жетуі үшін реттеу жəне дұрыс шешім қабылдау. Басқару нысаны болып техникалық, биологиялық, əлеуметтік жүйелер табылуы мүмкін.

Əлеуметтік жүйенің ең кең тараған түрлерінің бірі білім жүйесі жəне өзіне тəн елдің, мекеннің, облыстығы, қаланың жəне ауданның барлық жүйелерін қамтиды. Жалпы мектептік білім бұл динамикалық əлеуметтік жүйе сияқты мектепішілік басқарудың нысаны болып табылады.

Осыған байланысты мектепті басқару жəне олардың компоненттерін, бөліктерін жəне басқа да қатысушы жүйелерін жалпымектептік білім жүйесі деп қарастырсақ болады. Бұл жүйеге жалпы педагогикалық процесс, сынып оқыту жүйесі, мектеп жұмысын тəрбиелеу жүйесі, қатысушының эстетикалық тəрбие жүйесі кіреді. Жалпы мектепті басқаруды бөлшектеп қарастыру мектепішілік басқарудың мазмұнын көрсетеді

Бұл бағытқа өтудің бірден бір себебі мемлекет пен көпшіліктің ойын біріктіру арқылы ұстаздарға, қатысушыларға, ата-аналарға таңдау еркіндігін беру, яғни оқыту тəсілдерін, оқу ұйымдарын таңдауы. Таңдау құқығы жəне  еркіндік адамды тек білім нысаны етіп қана қоймай, білім ұйымдарын, тəсілдерін, қарым-қатынасты таңдайтын белсенді тұлға етеді.

Білім жүйесінің беделінің арта түсуі, ол білімге байланысты материалдық, қаржылық мəселелердің шешілуі. Ұйымдастырылған білім жүйесінде маңызды болып. Білім  жүйесін  дамыту  бағдарламасы  болып  табылады.  Бағдарлама  ұйымдық  басқарушылық жоба болып табылады, яғни оның мазмұны мемлекеттік саясаттың, білім жүйесінің қағидалары жəне жүргізілетін талдаудың жағдайы, білімнің даму болашағы арқылы анықталады.

Сондықтан бағдарламаның үш маңызды бөлімдері қарастырылады: талдамалық, білім жүйесінің дамуы мен жағдайы туралы; концептуалды, бағдарлама қызметінің бағыттары мен тəсілдері туралы; ұйымдастырушылық, көрсетілген қызметтің маңыздылығын анықтайды.

Ұлттық тəрбие жəне дəстүрді сақтау мақсатындағы білім жүйесі, білімнің жалпыға қолжетімділігі, білім  жүйесінің бөлімдерге, даму түрлеріне жəне қатысушыларына үйренуі, білім жүйесінің еркіндігі. Білім орындарының дербестігі: білімді жалпығы ортақ ету, яғни қатысушының ұлтына, тіліне, жынысына, жасына, денсаулық жағдайына, əлеуметтік, тұрмыстық, қызмет беделіне, тұрғылықты жеріне, дініне қарамастан, біліммен қамтамасыз ету

Білім басқармасы органдары қазір мынадай ұстанымды ұстануда, яғни білім бағдарламаларын барынша азайтып, оның орнына оқу көлемін көбейтіп жəне белсенді түлектерді дайындауын талап етуде. Білім жүйесі басқармасының органдары тек біліммен қамтамасыз етуге кепілдік беріп қана қоймай, тұлғаның жеке басының дамуына жəне өзін өзі тануына барынша жағдай жасайды. Білім жүйесінде мемлекеттік реттеу жасау үшін елімізде мемлекеттік басқарма органдар құрылады.

Қазіргі таңда білімді басқару жүйесін орталықтандыру тиімді, себебі жоғарғы басқару органдары төменгі органдарға функцияларды атқару үшін нұсқау бере алады, яғни федералды органдар жалпы стратегиялық бағыттар ойластырады, ал аудандық жəне жергілікті органдар қаржылық, кадрлық, материалдық, ұйымның жағдайын қарастырып шешім қабылдай алады.

Педагогикалық процесс қатысушыларының жүйесі тізбе сияқты бірінен кейін бірі келесі функцияларды атқарады: педагогикалық талдау, жоспарлау, ұйымдастыру, бақылау, реттеу.

Мектепішілік басқаруды дəстүрлі жүйеде түсіндіретін болсақ, ол субъектінің белгіленген нысанаға басқарушылық жүргізуі; сапаны жақсарту мақсатында басқарушылық жүйенің тигізетін əсері, педагогикалық еңбекке байланысты ғылыми элементтерді енгізу болып табылады.

Қазіргі таңда ықпал ету философиясының орнына, мектепте екіжақты келісім, бірігушілік философиясы орын тапты жəне мектеп басқару теориясы мектепішілік менеджмент теориясымен толықтырылып отыр.

Менеджмент теориясы ол жекеше басқару, яғни менеджердің қызметі, яғни оның өзіне деген сыйы, өз қызметкерлеріне сенім артуы жəне олардың табысқа жетуіне ықпалын тигізуі. Менеджменттің нақ осы бөлігі мектепішілік басқаруды толықтырып отырады.

оқу орнының дамуына жағдай жасау

басқару және басқарылу жүйелерінің өзара қатынасын қамтамасыз ету

мектеп ішіндегі әкімшілік және қоғамдық бақылауды педагогикалық үрдіске қатысушылардың өзін-өзі талдау және өзін-өзі бақылаумен үйлестіру

әр мұғалімнің жұмысына ақпараттық банк жүйесін құру (есеп, сараптама, бақылау, талдау, бағалау)

оқу-тәрбие жұмысын басқаруды жүйесінбір бағытқа келтіру, оның нәтижесі субъект пен объектіні басқару мен құрылымы әрекеттік деңгейінінің байланысына

оқу-тәрбие жұмысын басқарудың мазмұны мен әдістерінің келісімділігіне

мектептегі педагогикалық үрдісті ұйымдастырудың үйлесімділігі мен іс-әрекет сипатына байланысты.

Басқаруды демократизациялау мен ізгілендіру

Басқарудағы жүйелілік пен тұтастық

Орталықтандыру мен таратуды (децентрализация) ұштастыру

Бірыңғай және алқалық басқару бірлігі

Педагогикалық жүйелерді басқарудағы ақпараттар

Ынталандыру принципі – менеджер тарапынан мадақтау және жазалау жүйесі неғұрлым мұқият жүзеге асырылса, қызметкерлерді мақсатты іс-әрекетке ынталандыру бағдарламасы соғұрлым нәтижелі болады.

Басқаруды демократияландыру принципі – басқару ісіне барлық қызметкерлерді қатыстыру. Менеджмент негізінде мектепті басқаруды инновациялық жетілдіру өркениеттік дамудың бөлігі деп есептелінеді.

педагогикалық жүйені басқарудың еркіндігі

басқарудағы жүйелілік және орталықтандыру

бірігушілік және ұжымның оң қарым-қатынасы

педагогикалық жүйені басқаруды ақпараттың толықтылығы мен шынайылығы

1) Адамды сыйлау және оған сенімділікпен қарау.

2) Адамдарға тұлға ретінде қарау қағидасы.

3) Ынтымақтастық әрекеті немесе басқарудан қарым-катынасқа көшу.

4) Үздіксіз кәсіптік білімін көтеру. Мұғалімге ықпал жасау кағидасы.

5) Мұғалім жұмысын бағалау қағидасы

мектепті әкімшілік-педагогикалық және шаруашылық басқару бойынша білім беру органдарының іс-әрекеті (оқытуды ұйымдастыру, жалпы білім беретін мектептер типтері, олардың желісін құру және рационализациялау, мектеп ғимараты мен жерлерін жобалауға және салуға педагогикалық талаптар, мектепті қаржыландыру, мектепті оқу құралдарымен қамтамасыз ету)

мектептегі оқу-тәрбие жұмыстарын басқару бойынша білім беру органдарының іс-әрекеті (мұғалімге әдістемелік көмекті ұйымдастыру, мектепті инспекторлау)

мектепішілік жетекшіліктің мазмұны мен әдістері; қазіргі заманғы мектеп мұғалімі; ағарту мекемелерінің есеп беруі; мектептік істер статистикасы мектептану мазмұнын құрайды.

педагогикалық жүйені демократизациялау және ізгілендіру; орталықтандыру және орталықсыздандырудың парасатты үйлесімі; жеке билік пен алқалы биліктің бірлігі; педагогикалық жүйені басқару ақпараттарының объективтілігі және толықтылығы.

Оқытудың ұжымдық әдісі

Дамыта оқыту технологиялары

Презентациялар технологиясы

Қазіргі инновациялық технологиялардың жиі қолданылатыны – ақпараттық технологиялар

Деңгейлік саралау технологиясы

Жеке пәндік педагогикалық технология.1) Ерте және ыждағатты сауаттылыққа оқыту технологиясы; 2) Әсерлі сабақтар жүйесіне негізделген технология.

Өзіндік дамыту технологиясы

Жекелеп оқыту технологиясы

Модульдік оқыту технологиясы

Проблемалы оқыту технологиясы

Кезеңдеп оқыту технологиясы

Педагогикалық ойындар технологиясы

Оқытудың компьютерлік технологиясы

Сын тұрғысынан ойлау технологиясы

Саралап оқыту

Дамыта оқыту

Деңгейлеп оқыту

Шоғырландырып, қарқынды оқыту

Модульдік оқыту

Блок-модульдік оқыту

Жобалап оқыту

Компьютерлік технология

Мультимедиа технологиясы

Қашықтықтан оқыту технологиясы

Желілік технология

Интернет технология

білім беру процесінің тиімділігін қамтамасыз ететін жаңашылдық — білім берудің жаңа мазмұны, инновациялық білім беру ортасы, мәдени-әлеуметтік жағдай және т.б.;

жаңа өнімдер, жаңа туындылар, жаңа идеялар әкелетін жаңашылдық – педагогикалық құрал, білім берудің технологиялық жобалары және т.б.;

ұйымдастыру-басқарушылық бағытындағы жаңашылдық – білім беру жүйесі құрылымындағы сапалы жаңа шешімдер және олардың қызметін қамтамасыз ететін басқарушылық іс-әрекеттер.

білім берудің ізгілік сипатта болуы

білім берудің зиялылығы

білім берудің жалпыға бірдейлігі

білім беру жүйесінің ұлттық мәдениеттерді және салт-дәстүрлерді мемлекеттік тараптардан қорғауы

білім берудегі еркіндік пен плюрализм

білім берудің демократиялық сипатта болуы

Мемлекеттік орган бекіткен не ұжым сайлаған мектеп директоры; мектеп кеңесі, оқушылар комитеті, қоғамдық бірлестіктер басшылары. Бұл деңгейде мектептің стратегиялық даму бағыты анықталады. мемлекеттік орган бекіткен не ұжым сайлаған мектеп директоры; мектеп кеңесі, оқушылар комитеті, қоғамдық бірлестіктер басшылары. Бұл деңгейде мектептің стратегиялық даму бағыты анықталады.

Мектеп директорының орынбасарлары, мектеп психологы; əлеуметтік педагог, қоғамдық пайдалы еңбек ұйымдастыруға жауапкер, əкімшілік-шаруашылық бойынша директор көмекшісі; өзіндік басқаруға қатысты органдар мен бірлестіктер басшылары.

Оқу барысында жəне оқудан тыс білім-тəрбие жұмыстарына байланысты оқушыларға басшылық қызметтерді атқарушы мұғалімдер, тəрбиешілер, сынып жетекшілері. Бұл деңгейге қоғамдық басқару органдары мен өзіндік басқару, қосымша білім беру мекемелерімен байланыс жүргізуші педагогтарды да енгізуге болады.

Сыныптық жəне жалпы мектептік өзіндік басқару қызметтері тапсырылған оқушылар. Бұл деңгейдің назарға алынуы мұғалімдер мен оқушылар арасындағы қатынастың «субъект-субъектті» сипатын баса танытады. Мұндай қатынаста оқушы өзара ықпал нысаны болумен бірге өз дамуының қозғаушы күші – субъект ролін де атқарады.

Дидактикалық - бұл жүйе сабақ және сабақтан тыс оқу-тәрбие жұмыстарын; міндетті және факультатив дәрістерді; оқу процесін ұйымдастырудың негізгі формасы – сабақтың (сабақтағы оқушы және мұғалімдердің жұмыс орындау әдістемелерін) әрбірін өз алдына жүйе бірліктері ретінде қамтиды;

Тәрбиелік - үлкен жүйе бола тұрып, келесідей сыныптан тыс және мектептен тыс тәрбие жұмыстары, отбасы тәрбиесі, қоғамдық мекемелердегі тәрбие және өзіндік тәрбие жүйешелерінен құралады; оқушылардың қарым қатынастары және олардың мектептегі өзіндік басқару жүйешесі (сыныптағы өзін-өзі басқару, әрқилы іс-әрекет бағыттары бойынша кіші жүйешелер);

Мектептің әкімшілік жүйесі - оқу процесін басқару, тәрбие жұмыстарына жетекшілік, басқа да жұмыс түрлерін алып бару жүйешелерінен құралады.

1. Педагогикалық жүйе қоғамның белгілі бір топтарын (балаларды, жеткішектерді, ересектерді) тәрбиелеу мен оқыту қажеттігі туындаған жағдайда пайда болды. Басқаша айтқанда, педагогикалық жүйе қажетті анықталған адамдар тобына білім беруді мақсат еткенде ғана пайда болады.

2. Педагогикалық жүйе қоғамда айқындалған ақпараттық білім кеңістігінін игере алатын топтар пайда болғанда ғана туындайды.

3. Педагогикалық жүйе белгілі бір оқушылардың мақсатына жететін педагогикалық әсердің құралдары, әдістері мен формалары табылған жағдайда ғана, оларды игеру мүмкіндігінен туындайды.

4. Педагогикалық жүйені іске асыру үшін білім алушылар белгілі бір топқа бірігіп, яғни оқушылар тобын құрастыруы керек.

5. Педагогикалық жүйеде оқушыларды білім нәрімен сусындататын, тиісті педагогикалық және психологиялық ілімі бар, олармен жұмыс істей алатын әдіс – тәсілдер негізін игерген, алдына мақсат қоя білетін педагогтар болуы қажет.

6. Педагогикалық жүйе, сайып келгенде, қоғамдағы белгілі бір топ өкілдерінің әлеуметтік сұранысын қанағаттандыруы қажет және бұл оның түрлі нәтижесі болуы тиіс.

Эмердженттік немесе эмергенттік (ағылшын сөзі: emergent –кенеттен пайда болатын ) – қандай да бір жүйеге тән ерекше қасиеттері, бірақ оның жеке элементтеріне тән емес.

Синергия (ынтымақтастық, ықпал ету, көмек беру, қауымдастық, бірге жұмыс жасау ) – екі немесе одан да көп фаторлардың бірігуінен күшейтетін эффект беретін өзара әрекеттесушілік.

Мультипликативтілік – жүйе элементтері қызметтерінің (әрі позитивті, әрі негативті) еселеп артуы (қосылуы емес).

әртүрлі деңгейдегі тұтас педагогикалық процесті басқарудың мәні мен маңызын ашатын құндылық мақсаттары

білім жүйесін басқару мақсаты, мектепті басқару мақсаты, тұлғаның өзін-өзін тәрбиелеу, өзін-өзі дамытуын басқару және бағалау

құндылық білімдер басқару саласындағы мектептің мәні мен маңызын ашады

құндылықтар басқару қызметке реттеушілік сипат береді

Оқу-педагогикалық құжаттар

Журналдар: сынып журналы, факультативтік сабақтар журналы, ұзақ күн топтары журналы, өткізілмеген және өткізілген сабақтар журналы

Кітаптар: оқушылардың алфавитті жазылу кітабы, берілетін бланктерді тіркеу кітабы, «Алтын белгі»-ні тіркеу кітабы, мақтау грамоталары мен мақтау қағаздарын тіркеу кітабы, мектептің педагогикалық қызметкерлерінің жеке құрамын тіркеу кітабы, кіріс және шығыс қатынас қағаздарын тіркеу кітабы және адамдардың ескерту және ұсыныстар кітабы;

Оқушылардың жеке-іс қағазы

Жоғары тұрған органдардан келген бұйрықтар, жарлықтар

Мектептің аттестация бойынша материалдары, мектептің білім беру іс-әрекетіне лицензия

Мектепті тексеру нәтижелері туралы актілер, анықтамалар көшірмесі, мектептің статистикалық есептерінің көшірмесі

Білім беруді және басқа да ұйымдарды басқарудың жоғары тұрған органдарымен хат алысу

Мектепішілік ақпараттар

1) Күнделікті оперативті ақпарат пән мұғалімдерімен, сынып жетекшілерімен, оқушылар және олардың ата-аналарымен әңгімелесу, бақылау, сонымен бірге сынып журналын және мектепішілік басқа да құжаттардың түрлерін зерттеу нәтижесінде қалыптасады. Ол оқушылардың оқу үлгерімі мен сабаққа қатысуы, олардың пәндері, мектептің санитарлық жағдайы, оқу бөлмелері, оқу шеберханалары және т.б. туралы мәліметтерден тұрады. Күнделікті ақпарат басқару шешімдерін оперативті қабылдауға пайдаланылады.

2) Апталық оперативті ақпарат директордың оқу-тәрбие жұмыстары жөніндегі орынбасарымен дайындалады. Ол апта бойы мұғалімдерден, сынып жетеекшілерінен және т.б., оперативті жиналыстардағы пікір алмасу нәтижесінен түскен мәліметтерді ескереді. Апталық ақпарат ерекше бақылауда болған, жеке оқушылар мен жеке сынып оқушыларының оқу үлгерімі мен сабаққа қатысуы, сонымен бірге сыныптан және мектептен тыс шаралар, сынып журналын, оқушылар дәстері мен күнделіктерінің жүргізілу жағдайы бойынша туралы мәліметтерден тұрады.

3) Ай сайынғы оперативті ақпарат апталық ақпаратттарды қорытындылап, оларды толықтырады. Ол оқу бағдарламасының орындалуы, пән мүғалімдері жұмысының сапасы, жеке сыныптар бойынша оқу үлгерімі, сабаққа қатысуы, пәндері, арнайы тексеру және бақылау жұмыстары, оқушылардың қоғамдық ұйымдары туралы мәліметтерден тұрады.

4) Тоқсандық ақпаратты сынып және оқу пәндері бойынша оқу үлгерімі жөнінде мұғалімдер мен сынып жетекшілері жазбаша дайындайды. Оны жұмыстағы айқындалған кемшіліктерді жою жолдарын анықтау мақсатында мектеп дирекциясы талдайды, педагогикалық және әдістемелік кеңесте (пән бірлестіктері) талқыланады.

5) Жылдық ақпарат тоқсандық ақпараттар мәліметтері, бітіруші және көшу емтихандарының нәтижесі негізінде қалыптасады, оқушылардың тәрбиелілік және білімділік деңгейінде динамиканы айқындауға мүмкіндік береді. Осы ақпараттар жалпы мектептің жылдық жұмыс жоспарының аналитикалық бөлігін құрастыруға пайдаланылады.

Қаржы-шаруашылық құжаттар

мектептің техникалық паспорты

мұғалімдердің тарификациялық тізімі

Негізгі құралдардың инвентарлы тізімі

материалдық құндылықтарды жаңарту актілері

аса құнды емес және тез тозатын заттар қозғалысын оперативті тексеру ведомосі

қойма материалдарын тіркеу кітабы

мектептің кітапхана қорының инвентарлы кітабы

білім алушылардың даму барысына және нәтижелеріне талдау жасау (білім алуға әзірлігі, психикасының қызметі, дамуы);

оқыту үрдісініғ барысын және нәтижелерін иалдау (білімнің көлемі және тереңдігі, білім, іскерлік, дағдыларды қолдана білуі, ой жұмысының негізгі тәсілдерінің болуы, шығармашылық іс-әрекет тәсілдерін білу);

тәрбие барысын және оның нәтижелерін талдау (тәрбиелік деңгейін, адамгершілікке сенімін, адамгершілігін).

бастапқы

ағымдық

қорытынды

ақпараттық

ынталандырушылық

бағалаушылық

жобалаушылық

Бақылау-түзетушілік

сұхбат

сауалнама жүргізу

тест

құжаттарды зерттеу

бақылау

ғылыми жоба

әңгімесу

педагогикалық портфолио

Зерттеу пәні

Зерттеу нысаны

Зерттеу мақсаты

Зерттеу бағыты

Зерттеу әдісі

Зерттеу құралы

Зерттеу формасы

Зерттеу алгоритмі

Зерттеу принциптері

Күтілетін нәтиже

Нәтижені бағалау

обьектілік

субьектілік

Іс-әрекеттілік

Экзистенциалистік

Тұлғалық

Жүйелік

Құзыреттіліктік

1) Белгілі бір уақыт аралығында тұтастай басқарылатын жүйенің жағдайын зерттеп, үйрену

2) Белгілі уақыт аралығында мектеп жұмысы мен оның бөлімдерінің нәтижелерін зерттеу.

3) Оқушылардың оқу мен тәрбие деңгейіне ықпал ететін факторларды анықтау.

4) Мектептің құрылымдық бөлімшелерінің, оқу-тәрбие процесінің бөлімдері арасындағы келіспеушіліктердің себебін анықтау.

5) Мектептің қоршаған ортамен өзара қарым-қатынасын талдау.

6) Мектеп үшін оқушылардың білім, білік, дағдыларын, толеранттылық деңгейін, білім беру сапасын көтерудің сыртқы және ішкі педагогикалық резервтерін анықтау және айқындау.

7) Озық педагогикалық тәжірибені айқындау, үйрену.

8) Мектепті басқарудың тиімділігін талдау.

1) Объективтілік: ажырату;

2) Детерминизм принципі – себеп-салдарлық байланыстарды орнату.

4) Өзара әрекеттестік принципі

3) Даму принципі

5) Жүйелік ықпал принципі

6) Басты звено принципі.

7) Талдау бен жүйелеудің бірлігі принципі.

8) Кешенді ықпал принципі

9) Талдау субъектісінің көппәнділік құзыреттілігі.

Параметрлік талдаулар білім беру процесі ақпараттары негізінде байқалатын құбылыстардың себеп-салдарын анықтауға мүмкіндік береді. Ол бір сабақ немесе бір тәрбиелік шаралар бойынша жүргізіледі.

Қорытынды талдау тоқсан, жартыжылдық, оқу жылы соңында жүргізіліп, негізгі нәтижелерді анықтауға бағытталады.

Тақырыптық талдау педагогикалық процестердің өзіндік компоненттері бойынша іс-әрекет барысында алынған нәтижелерді талдау барысында тұрақты, қайталанып отыратын байланыстарды, тенденцияларды анықтауға ықпал етеді. Ол сабақтар немесе шаралар жүйесі бойынша жүргізіледі.

1) Оқушылардың білім, іскерлік және дағдылардың сапасын бақылау

2) Мұғалімге нұсқаулар беру

3) Педагогикалық шеберлікке жетуге көмектесу.

4) Мұғалімнің жетістігі мен кемшіліктерінің себептерін анықтау, кемшіліктерді жоюға көмектесу

5) Мұғалімнің атқаратын жұмыстарын белгілеу

Сабақты толық педагогикалық талдауда сабақтың барлық элементтері мен мүмкіндіктері қамтылады.

Қысқаша талдау – сабақтан соң тез арада жүргізіледі, бірақ толық соңғысы деп айтылмайды. Сабақ бақыланады, сабақтың мақсатына жеткен жетпегендігі бағаланады және болжанға нәтиже мен жұмыстан алынған соңғы нәтиже салыстырылады. Сабақты қысқа талдау мұғалім тұлғасын, әдістемелік және басқару ерекшеліктерін жақсы білуді қажет етеді.

Аспектілік талдау сабақтың белгілі бір аспектісін зерттеуге бағытталады. Сонымен бірге мектеп директоры тәрбиелік шараларды да талдауға көңіл бөлуі қажет.

1) Объектілері бойынша: жұмыстың тұтастай талдау; оның жеке жүйелерінің қызметтерінің талдамасы; жеке элементтердің (сынып, топ) жұмысының талдамасы.

2) Субъектілері бойынша: әкімшілік; қоғамдық ұйымдар; мұғалім; оқушылар.

3) Мақсаты бойынша: әрекет бағасы; ұжым әрекетіндегі міндеттерді қою, жұмыс нәтижелері; белгілі педагогикалық резервтерді анықтау мақсатындағы талдау; озық педагогикалық тәжірибені жалпылау мақсатында; оқыту сапасын анықтау; оқушылардың білім сапасы; тәрбиелік деңгейі.

4) Көлемі бойынша: толық, қорытынды; тақырыптық аймақтық; параметрлік талдау; оқу-тәрбие процесінің негізгі параметрлері.

5) Қайталануы бойынша: айналымдық; бір реттік; оперативті

6) Функционалды байланыстары бойынша: жоспарлаудың ғылымилығын қамтамасыз ететін талдау; мектепішілік бақылау негізінде жататын талдау.

1) Стратегиялық жоспарлау

2) Орта мерзімді жоспарлау

3) Тактикалық жоспарлау

4) Индикативті жоспарлау

5) Бизнес-жоспар

1) мақсат пен міндеттерді анықтау;

2) мақсатқа жету үшін стратегия жасау, жоспар құрып, бағдарлама әзірлеу;

3) қажетті ресурстарды айқындау және оларды мақсат-міндеттеріне қарай бөлу;

4) қызметті жүзеге асыратындарға жоспарды жеткізу

1) ресурстар (кадрлық; материалдық-техникалық; қаржылық);

2) оқушылар құрамы және қабылдау тәртібі;

3) білім беруде жаңа ақпараттық технологияларды ендіру;

4) жалпы орта білім беретін мектептердегі ғылыми-зерттеу, тәжірибелік эксперименттік жұмыстар және инновациялық процестер;

5) жалпы орта білім беретін мектептердің оқу-тәрбие процесін жүргізудегі басқа құрылымдардың (кітапхана, ғылыми орталықтар) қызметі;

6) білім беру процесін оқу-әдістемелік кешенмен қамтамасыз ету қызметі (оқу жоспарлары, бағдарламалары, технологиялары);

7) білім беру мекемесінің халықаралық байланыстары;

8) кәсіпкерлік, қаржы-әкімшілік іс-әрекеті.

әдістемелік және сыныптан тыс жұмыстардың тоқсандық жоспары;

қоғамдық ұйымдардың жоспары

мектептің 3-5 жылға арналған перспективалық жоспары;

мектептің оқу-тәрбие жұмысының жоспары;

1) ұзақ мерзімді

2) кезеңді (мерзімді) жоспар

3) қысқа мерзімді

4) оралымды

5) күнделікті жоспар

қаржылық

өндірістік

өткізу-сату

нарық сиымдылығын жоспарлау

1) Перспективалық жоспар мектептің соңғы жылдардағы жұмыстарына терең талдау жасау негізінде бес жылға жасалады.

Оның құрылымы:

- Жоспарланған мерзімдегі мектептің міндеттері.

- Оқушылар санының жылдар бойынша дамуы, сыныптардың арту мүмкіндігінің перспективасы.

- Оқу-тәрбие процесін жаңалаудың, педагогикалық инновация енгізудің перспективасы.

- Мектептің педагог кадрларға деген сұранысы.

- Педагог кадрлардың біліктілігін арттыру (курстар, семинарлар, тренингтер және т.б.).

- Мектептің материалдық-техникалық базасы мен оқу-әдістемелік жарақтандырылуын дамыту (құрылыс жұмыстары, ЭЕТ және компьютер жабдықтары, кітап қорын толықтыру, оқу кабинеттерін безендіру және т.б.).

- Мұғалімдер мен оқушыларды әлеуметтік қорғау, олардың тұрмысын, еңбек және демалыс жағдайын жақсарту

2) Жылдық жоспар жазғы каникулды қосқанда бүкіл оқу жылын қамтиды. Мектептің жұмыс жоспарын дайындау ағымдағы оқу жылында басталады да бірнеше кезеңді қамтиды.

Бірінші кезеңде (бірінші тоқсан) мектеп директоры, оның орынбасарлары дамыту мен білім беру, сонымен қатар теориялық және әдістемелік, нормативтік және нұсқау сипатындағы құжаттармен танысады.

Екінші кезеңде (екінші тоқсан) директордың басшылығымен жоспар жобасының құрылымын жасау, қажетті мағлұмат көздерін тауып, мәлімет жинақтайтын бастамашыл топ құрылады.

Үшінші кезеңде (үшінші тоқсан) жинақталған мәліметтер, комиссия мүшелерінің есептері талданады, қалыптасқан қиыншылықтардың себебі айқындалып, оларды жоюдың жолдары қарастырылады.

Төртінші кезеңде (төртінші тоқсанның соңы) жоспар жобасы) дайындалып, талқыға салынады. Оқу жылының алғашқы педагогикалық кеңесінде мектептің жұмыс жоспары бекітіледі

3) Ағымдағы жоспар жалпымектептік жоспарды нақтылау үшін оқу тоқсанында жасалады.

1) Кешенді жоспар – оның барлық бағыттары мен түрлерінде әрекеттері жоспарланады (тәрбие жұмысының жоспары, педагогтың балалар ұжымымен жұмыс жоспары);

2)Тақырыптық жоспар – бір бағытқа немесе әрекеттің бір түріне жоспарланады (ата-аналармен жұмыс жоспары, кәсіптік бағдар жоспары);

3)Пәндік (нақты) жоспар – бір нақты іс жоспарланады (конференцияның жоспары, сынып сағатын дайындау және өткізу жоспары)

мамандарға сипаттама;

әдістемелік бірлестік мүшелерінің міндеттері;

өткізілген жұмыстарды талдау;

біліктілікті арттыру;

оқу сапасын арттыру жолдары;

тәрбие жұмысы;

өзара сабаққа қатысу;

отырыстар тақырыбы;

жас мамандармен жұмыс

1) Әдістемелік бірлестіктің құрылуы туралы бұйрық

2) Әдістемелік бірлестік жетекшісін тағайындау туралы бұйрық

3) Әдістемелік бірлестік туралы ереже

4) Әдістемелік бірлестіктегі мұғалімдердің қызметтік міндеттері

5) Өткен оқу жылында атқарылған жұмыстың талдауы.

6) Әдістемелік жұмыс тақырыбы, оның мақсаты, басым бағыттары мен жаңа оқу жылындағы міндеттері.

7) Әдістемелік бірлестіктің жұмыс жоспары

8) Әдістемелік бірлестіктің айлық жұмыс жоспары

9) Әдістемелік бірлестік мұғалімдерінің сандық және сапалық құрамы

10) Әдістемелік бірлестік мұғалімдерінің өз білімін көтеру, ізденіс тақырыптары

оқу-әдістемелік құжаттары: мемлекеттік жалпыға міндетті білім стандарты, типтік оқу бағдарламалары, жұмыс оқу жоспарлары;

білім мекемесіндегі әдістемелік бірлестігінің ережелері;

әдістемелік бірлестікті құру және оның құрамын бекіту туралы мектеп директорының бұйрығы

әдістемелік бірлестік мүшелерінің міндеттері

сапалық құрамы (мұғалімнің портфолиосы);

әдістемелік бірлестік жұмысының жоспары (тақырыбы, мақсаты, міндеттері мектептің проблемасынан туындайды)

жас мұғалімдермен жүргізілетін жұмыс жоспары

оқу-әдістемелік семинарларға жасалатын баяндамалар жоспары

пәндік олимпиадалар, жобалар өткізу және оның нәтижелері мониторингісі

1) мұғалімнің оқушы білім сапасының мониторингісін жасауы, өз іс-тәжірибесіндегі дидактикалық қиындықтарды, кемшіліктерді көре алуы және оны болдырмаудың алдын алу шараларын белгілеуіне көмектеседі;

2) мұғалім өз жұмысына сын көзбен қарауды үйренеді, өз жұмысын, педагогикалық іс-әрекетін өзі талдауды үйреніп, өзіне-өзі баға береді;

3) жоғары кәсіби деңгейі қалыптасқан шебер-мұғалім өзінің төл инновациялық педагогикалық технологиясын ұсынуы мүмкін

1) Әдістемелік бірлестік жұмысын жоспарлау: ақпараттық қор, талдау, диагностика, мақсаттар мен міндеттер, жоспарлау

2) Әдістемелік бірлестік жүргізетін іс-шаралар: алдыңғы қатарлы озық іс-тәжірибені оқып-үйрену және енгізу, педагогикалық шеберлікті жетілдіру,

3) Әдістемелік бірлестік жұмысының мұғалімнің кәсіби шеберлігінің өсуіне тигізер әсері: мұғалімдердің теориялық және әдістемелік білімінің деңгейі, дамыта оқыту әдістерін пайдалану, мұғалімнің өз білімін көтерудегі шығармашылық белсенділігі.

4) Мұғалімнің педагогикалық іс-әрекетінің нәтижесі: оқушылардың жалпы білімділік, іскерлік дағдыларын дамыту, сабақта оқушының пәнге деген қызығушылығы, шығармашылық белсенділігі, оқушылардың пән бойынша білімі, пән олимпиадаларының қорытындысы.

дөңгелек үстел басындағы сұхбат

іскерлік ойын

пікірталас

конференция

педагогикалық оқулар

1) Талдау: мектептің оқу-тәрбие процесінің нәтижесіне сараптама жасау

2) Жоспарлау: басқарудың мақсаттылығы, мектепішілік басқару қызметінің бағыты айқындалып, қорытынды нәтижесі ашылады

3) Ұйымдастыру: басқаруды демократиялық (жариялылық) негізде құру.

4) Бақылау: басқару барысында мұғалімдерді өзара біріктіру және оқушыларды өзін-өзі тәрбиелеуге дағдыландыру

1) Өзара сабаққа қатысу, жеке көмек көрсету

2) Аудандық семинарға, пән бірлестіктерінің мәжілістеріне қатысу

3) Ашық сабақтарға қатысу және оған талдау жасау.

4) Әдістемелік, психологиялық, педагогикалық жаңа басылымдарды, әдебиеттерді және мөлшерлік құжаттарды оқып-үйрену

5) Әдістемелік журналдардағы мақалаларды талдау

6) Білім жетілдіру институтындағы курста білімін жетілдіру

7) Өз білімін жетілдіру жоспары бойынша есеп, проблемалық тақырып бойынша жұмыс

8) Жас мұғалімдермен жұмыс

9) Мектепішілік семинар-практикумдар өткізу.

10) Бағдарламаның қиын тараулары бойынша тәжірибе алмасу

11) Мұғалімге қиындық туғызатын тақырыптарды талдау

әдістемелік әдебиеттермен жұмыс

интернетке шығу

ашық сабақтарға кіру, талдау

видеосабақтар көру, талдау

өздігінен қосымша білім алу

мектептік педұжымының педагогикалық тәжірибесін жүйелі түрде зерттеу, жинақтау және тарату, жұмыс тәжірибелерін жариялау;

педагогика ғылымының жетістіктерін жұмысқа қолдану қызметінде инновациялық бағыттылықты қалыптастыру;

мұғалімдердің пәндік және психологиялық-педагогикалық дайындық деңгейін көтеру, өздік білімін жетілдіруді ұйымдастыру, теориялық және әдістемелік семинарлар өткізу;

жаңа оқу бағдармаларын, жоспарларын, мемлекеттік білім стандарттарын оқып, үйренуді ұйымдастыру;

оқыту және тәрбиелеудің жаңа технологиясы, түрлері мен әдістерін белсенді түрде қолдануды ұйымдастыру;

ғылыми-әдістемелік көмекті дербес және жеке ерекшеліктерді ескере отырып ұйымдастыру – жас мұғалімдерге, пән мұғалімдеріне, педагогикалық жұмыста белгілі бір қиындыққа кезіккен мұғалімдерге кеңес беру.

жаңа нормативтік құжаттар, нұсқау – әдістемелік материалдармен танысуды ұйымдастыру;

Тәжірибесі аз мұғалімдер – жас мұғалімдерге жекелей, топтық көмек көрсету және әдістемелік жеке тапсырмаларды орындауға тарту жұмыстарын жүргізетін «Жас мұғалімдер мектебі» жұмысын ұйымдастыру

Педагогикалық шеберлік мәселелерін жетілдіруге баулу жұмыстарын жүргізу, ол үшін пән әдістемелік бірлестіктерінің жұмыстарын күшейту

Оқытудың жаңа әдіс-тәсілдерін игеру, озат тәжірибені қорыту мен тарату, жаңашылдар тәжірибесін өз мүмкіңдіктеріне қарай пайдалануда «Мектеп оқушыларының өзін-өзі дамытуына жағдай жасау мақсатында оқытудың ұжымдық түрін қолдану мәселесі» тақырыбындағы «шығармашылық топ» мұғалімдерінің жұмысын ұйымдастыру

1 деңгей – сапа саласындағы мақсат, сапа бойынша басқару;

2 деңгей – құжаттандыру тәртібі, стандарттар;

3 деңгей –бөлімшелерінің ережелері, нұсқаулықтар;

4 деңгей – сапа бойынша жазба (сапаның еркін формасы);

5 деңгей – нормативті-құқықтық және нормативті құжаттар (заң, жарғы, қаулы, ҚР БҒМ құжаттары)

ғылым, білім мен өндірісті байланыстыратын инновациялық инфрақұрылымды құру

инновациялық және ақпараттық технологияларды дамыту және пайдалану

ішкі бірлескен бәсекелестік орта мәдениетін қалыптастыру

ғылым, білім кеңістігіндегі әлемдік ынтымақтастық

1) Балаларға деген адамгершілік қатынас, әрбір оқушыға жеке тұлға деп қарау.

2) Оқушының ішкі жан дүниесін, оның мақсат-мүддесін, ынтасын, қабілеттілігін, әлеуметтік жағдайларын танып білу

3) Оқушылармен қарым-қатынасты дұрыс құра білу, оларды оқу-тәрбие процесінің әріптесі, субъектісі жасау, баланың тілегі мен ынта-ықыласын есепке ала отырып, танымдық іс-әрекетке араластыру

4) Оқушыларға үлкен мақсаттар қоя білу және оқушылардың сол мақсаттарға жете алу сенімін нығайту.

5) Балалар ұжымына сүйену, ұстаз бен оқушылардың ұжымдық шығармашылығы

6) Оқушыларға тапсырмаларды еркін таңдау құқығын бере алу.

7) Бағдарламалық материалдарды ірі блоктарға біріктіру, тірек сызбалар мен тірек конспектілерін пайдалану

8) Оқушыларды ұжымдық және даралық өзін-өзі тани білуге үйрету

9) Оқушыларды ұжымдық, қоғамдық шығармашылыққа үйрету

10) Шығармашылық тұрғыда өзін-өзі басқару.

Жүйенің алғашқы қасиеттерін практика жүзінде түрлендіру

Сапасы өзгеріссіз қалатын жүйенің сандық өзгерісі

Жүйенің элементтерін қайта топтастыру, ұйымдастырушылық өзгерістер

Ескі білім беру моделінің шегінен шықпай білім беру жүйесін жаңа жағдайға бейімдеу

Шешімнің жаңа нұсқасы

Білім беру жүйесінің «жаңа буынының» өмірге келуі

Жүйенің қызметтік қасиеттерінің сапалық өзгерісін сипаттайтын білім беру жүйесінің «жаңа түрі»

Білім беру жүйесінің түбегейлі өзгерісі, білім берудің «жаңа» жүйесі