สารสนเทศและความรู้

ฐานข้อมูลออนไลน์ที่ห้องสมุดหรือศูนย์สารสนเทศบอกรับเป็นสมาชิก

คือฐานข้อมูล ออนไลน์ที่ห้องสมุดหรือศูนย์สารสนเทศนั้นๆ บอกรับหรือซื้อฐานข้อมูลนั้นมาให้บริการกับผู้ใช้โดยมีการจำกัดระยะเวลาในการใช้ นั้นคือจะสามารถใช้ฐานข้อมูลได้ในระหว่างเป็นสมาชิกของฐานข้อมูลนั้นในระยะเวลาที่กำหนด

ฐานข้อมูลสำนักงานคณะกรรมการการอุดมศึกษา หรือฐานข้อมูล ThaiLIS (Thai Library Integrated System)

เป็นฐานข้อมูลที่สำนักงานคณะกรรมการการอุดมศึกษา และ โครงการ Thai Library Integrated System เช่าใช้ฐานข้อมูลวิชาการโดยมีสำนักงาน คณะกรรมการการอุดมศึกษารับผิดชอบค่าใช้จ่าย

ฐานข้อมูลทดลองใช้

ฐานข้อมูลลักษณะนี้เป็นฐานข้อมูลที่ห้องสมุดหรือศูนย์ สารสนเทศนำมาทดลองให้บริการกับผู้ใช้ก่อน ก่อนที่ห้องสมุดหรือศูนย์สารสนเทศจะตัดสินใจซื้อ หรือสมัครเป็นสมาชิกของฐานข้อมูลนั้นจริงๆ

การสืบค้นฐานข้อมูลออนไลน์

1. วิเคราะห์เรื่องที่ต้องการสืบค้นและกำหนดคำสำคัญเพื่อใช้ในการค้น

2. เลือกค้นจากฐานข้อมูลที่เหมาะสม

3. ลงมือสืบค้น โดยทั่วไปสามารถสืบค้นได้ 2 วิธี คือการใช้เมนูในการสืบค้น และการ สืบค้นโดยการพิมพ์คำสั่ง

4. แสดงผลการสืบค้น

การแสดงผลแบบเต็มรูปแบบ แสดงผลทุกเขตข้อมูลที่รายการนั้นมีอยู่

การแสดงผลแบบย่อ แสดงผลเฉพาะรายการทางบรรณานุกรมเท่านั้น

การแสดงผลแบบอิสระแสดงผลที่กำหนดเขตข้อมูลในการแสดงผลด้วยตัวเอง

5. เลือกรายการที่ตรงกับความต้องการและบันทึกผลข้อมูล

เวิล์ดไวด์เว็บ (World Wide Web หรือ WWW)

ข้อมูลการตลาดสำหรับสินค้า และผลิตภัณฑ์ รวมถึงสื่อโฆษณาต่างๆ (Product Information)

นามานุกรมของพนักงานของแต่ละหน่วยงาน (Staff Directory)

การจัดแบ่งหมวดหมู่ของสิ่งพิมพ์ในสถาบันบริการสารสนเทศ (Library Catalog)

ข่าวสารข้อมูลทางราชการ (Governmental Information)

การแถลงข่าวแก่สื่อมวลชน (Press Release)

บทความที่เลือกสรรเฉพาะ (Selected Article Reprints)

ข้อมูลทางด้านบันเทิง ทีวี เกม ภาพยนตร์ เพลง และอื่นๆ

ข้อมูลที่ไม่ปรากฏบน WWW ได้แก่ ความลับทางการค้า (Trade Secrets) ฐานข้อมูลเชิงพาณิชย์ต่างๆ (Commercial Databases)

1. นามานุกรม (Web Directories) เป็นเครื่องมือในการสืบค้นที่รวบรวมสารสนเทศ บนอินเทอร์เน็ต และคัดแยกสารสนเทศเหล่านั้นออกเป็นกลุ่ม ตามสาขาวิชาหรือตามหลักเกณฑ์ท่ี ผู้จัดทากาหนดขึ้น

Yaho

Dmoz

Business.com

2. เครื่องมือสืบค้น (Search engine) เป็นเครื่องมือในการสืบค้นที่อาศัยการทำงาน ของโปรแกรมที่พัฒนาขึ้น โดยแต่ละตัวได้รับการพัฒนาจากบุคคลหลายๆ หน่วยงาน มีผลให้ Search Engine แต่ละตัวมีลักษณะที่แตกต่างกันออกไป

Google

Ask

MSN Live Search

วิธีการสืบค้นโดยใช้ทางเลือกต่างๆ ใน OPAC

จากหน้าจอรายการหลักของOPACให้เลือกรายการที่ต้องการจะใช้ เป็นทางเลือกในสืบค้นจากเมนู เช่น ชื่อผู้แต่ง ชื่อเรื่อง หัวเรื่อง

ป้อนข้อมูลที่ต้องการสืบค้นตามรายการที่ใช้เป็นทางเลือกเช่นเลือก ทางเลือกผู้แต่ง พิมพ์ชื่อผู้แต่ง เลือกทางเลือกคำสำคัญ

หากต้องการได้รายละเอียดโดยย่อของรายการใด ให้คลิกเม้าส์ที่ รายการที่ต้องการ ระบบจะแสดงรายละเอียดของรายการดังกล่าว

หากต้องการได้รายละเอียดที่สมบูรณ์ของรายการใดให้คลิกเม้าส์ที่รายการที่ต้องการระบบจะแสดงรายละเอียดที่สมบูรณ์ของรายการนั้นๆ

ข้อมูลที่ได้จากการสืบค้นด้วย OPAC

ข้อมูลบรรณานุกรม (Bibliographic description)

ชื่อผู้แต่ง (Author)

ชื่อเรื่อง(Title)

พิมพลักษณ์ (Imprint)

สถานภาพ (Status)

เลขเรียกหนังสือ (Call number)

รูปเล่ม (Description)

หมายเหตุ (Note)

สถานที่ (Location)

หัวเรื่อง (Subject)

เลขมาตรฐาน (ISBN)

ข้อมูลดรรชนีวารสาร (Periodical Index)

ชื่อผู้แต่ง (Author)

ชื่อเรื่อง (Title)

ปี (Year)

ชื่อห้องสมุดที่บอกรับวารสารชื่อนั้นๆ (Library that have this journal)

สถานที่ (Location)

ชื่อวารสาร (Journal)

เลขมาตรฐานสากลประจำวารสาร (ISSN)

หัวเรื่อง (Subject)

การสืบค้นสารสนเทศจากฐานข้อมูล OPAC ฐานข้อมูลออนไลน์และบนอินเทอร์เน็ตนั้น เป็นความสามารถของแต่ละบุคคล ซึ่งความสามารถดังกล่าวประกอบไปด้วยทักษะ และเทคนิคของ การสืบค้น ซึ่งผู้สืบค้นแต่ละคนจะมีมากน้อยเพียงใดนั้นข้ึนอยู่กับการฝึกฝนและพัฒนาทักษะอย่าง ต่อเนื่อง นอกจากนี้ผู้สืบค้นควรมีทักษะของการคัดเลือกและการประเมินสารสนเทศท่ีได้รับจาก อินเทอร์เน็ตร่วมด้วย

การใช้ And, Or, Not ประกอบเป็นประโยคการค้น

การใช้เทคนิคตรรกบูลลีนจากเมนูทางเลือก (Drop down menu) ว่าต้องการ สืบค้นการท่ีเกี่ยวข้องกับคาค้นอย่างไร

การใช้เครื่องหมาย + (Plus) หรือ – (Minus) กำหนดหน้าคำค้นท่ีต้องการ

ADJ หมายถึงให้คำท่ีค้นอยู่ใกล้กัน สลับลำดับคำได้

NEAR หมายถึงให้คำที่ค้นอยู่ใกล้เคียงกันในระยะ 25 คำ สลับท่ีได้

FAR หมายถึง ให้คาค้นอยู่ห่างกันได้ 25 คา หรือมากกว่าน้ัน

BEFORE หมายถึงให้คำค้นอยู่ห่างกันในระยะ 25 คำ โดยต้องอยู่ตามลำดับท่ีกำหนดเท่านั้น

เทคนิคการค้นด้วยเครื่องหมายคำพูด “.....”เทคนิคการค้นด้วยเครื่องหมายคำพูด “.....”

เทคนิคการค้นหาคำพ้องความหมาย (Synonyms) ด้วยเครื่องหมาย ~

เทคนิคการค้นกลุ่มคำหรือคำที่ไม่แน่ใจด้วยเครื่องหมาย * (Wildcard)

เทคนิคค้นหาช่วงชุดของตัวเลข (Number range)เทคนิคค้นหาช่วงชุดของตัวเลข (Number range)

เทคนิคการหานิยามหรือความหมายของคำ (Definition) โดยใช้คำว่า define:
ตามด้วยคำที่ต้องการทราบความหมายเทคนิคการหานิยามหรือความหมายของคำ

เทคนิคการกรองสิ่งที่ค้นหา (SafeSearch Filtering) เทคนิคน้ีจะมีใช้สำหรับ Search Engine บางตัว เช่น Google

ควรใช้คำท่ีหลากหลายและไม่ควรใช้คที่ค้นหาเกิน 32 คำ

การใช้เครื่องกลไกส่วนใหญ่ใช้เครื่องหมาย * (asterisk) แทนการตัดคำส่วนใหญ่เป็นการตัดท้ายคำค้นท่ีต้องการ

*man ผลการคืนจะเรียกออกมาทั้งคำว่า woman, superman, spiderman เป็นต้น

การสืบค้นในลักษณะของ Stemming หมายถึงการสืบค้นจากรากคำ

สืบค้นจากเมนูทางเลือก (Drop down menu) ซึ่งกลไกสืบค้นหลายๆกลไก กำหนดให้ผู้สืบค้นเลือกเขตข้อมูลที่ต้องการสืบค้นได้จากเมนูทางเลือก

สืบค้นโดยใช้เขตข้อมูลกำกับลงในประโยคการค้นสืบค้นโดยใช้เขตข้อมูลกำกับลงในประโยคการค้น

title:nba หมายถึงให้ ค้นเพจที่มีคาว่า nba ปรากฏในช่ือเรื่อง before:30/9/99 หมายถึงให้สืบค้น เอกสารท่ีมีการจัดทำก่อนวันที่ 30 ก.ย. 1999