ชื่อเรื่อง : มอม ผู้แต่ง : ม.ร.ว. คึกฤทธิ์ ปราโมช

ตัวละคร

มอม

เป็นตัวละครที่ซื่อสัตย์ มีความจงรักภักดีต่อนาย ไม่ลืมตัว

นาย

เป็นตัวละครที่มีพฤติกรรมการใช้ชีวิตเปลี่ยนแปลงไปตามสภาวะและสถานการณ์ที่บีบบังคับ เพื่อความอยู่รอด

คุณแต๋ว

เป็นตัวละครที่มีเมตตา เห็นมอมเป็นสุนัขเร่ร่อนก็รับมาเลี้ยง

โครงเรื่อง

เปิดเรื่อง

ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ ปราโมช เขียนเรื่อง “มอม” ขึ้นจากประสบการณ์การเลี้ยงสุนัขของตัวเอง โดยบรรยายเหตุการณ์ที่กรุงเทพมหานครถูกโจมตีทางอากาศในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 ผ่านสายตาของมอม หมาผู้ซื่อสัตย์

ดำเนินเรื่อง

มอมเป็นสุนัขที่ฉลาด ซื่อสัตย์ และเชื่อฟังคำสั่งของนาย มอมไม่ได้รักนายเท่าชีวิตแต่นายนั้นคือชีวิตของมอม จนกระทั่งนายต้องรับหน้าที่ไปเป็นทหารในระหว่างสงครามโลก นายผู้หญิงซึ่งไม่มีรายได้อะไรเลยก็ไม่สามารถเลี้ยงมันได้อย่างสุขสบายเหมือนแต่ก่อน มอมต้องไปคุ้ยขยะกินเหมือนหมาข้างถนนตัวอื่นๆ จนกระทั่งมีเด็กผู้หญิงมาเจอจึงนำมอมไปเลี้ยงอย่างสุขสบาย แต่มอมก็ไม่เคยลืมนายเก่าของมันเลย อีก 2 ปีต่อมามอมได้กลิ่นของคนที่จะเข้ามาขโมยของในบ้านคุณแต๋ว มอมจำได้ว่าเป็นกลิ่นของเจ้านายเก่า เป็นกลิ่นที่มอมรอคอยมานาน

ปิดเรื่อง

แสดงความผูกพันของคนกับสุนัข มอมอาศัยอยู่กับนาย เมื่อเกิดสงครามทำให้ต้องเร่ร่อนจนได้รับเลี้ยงจากนายคนใหม่ แต่ก็ไม่เคยลืมนายคนเดิม เมื่อได้พบนายคนเดิมอีกครั้ง มอมจึงติดตามนายไปทุกที่ด้วยความรักยิ่งชีวิต

แก่นเรื่อง

กล่าวถึงความจงรักภักดีของสุนัขตัวหนึ่งที่มีต่อเจ้าของ ซึ่งมันคิดว่าคือชีวิตของมอม ดังเช่นในคำพูดที่ว่า "มอมไม่ได้รักนายเท่าชีวิต แต่นายคือชีวิตของมอม" และ "มอมมันเป็นหมาที่มีแต่หัวใจและหัวใจของมันก็มอบให้นาย"

ฉาก

กรุงเทพมหานคร แถบถนนเพชรบุรี เรื่อยมาจนถึงถนนราชวิถี

ช่วงเวลาที่ประเทศไทยเข้าสู่สงครามโลกครั้งที่ 2

บทสนทนา

การใช้ภาษาในเรื่องมอมนั้นเป็นการใช้ภาษาที่สามารถบรรยายให้เห็นภาพได้อย่างชัดเจน และสามารถทำให้ผู้อ่านเกิดอารมณ์คล้อยตามไปกับเนื้อเรื่องในตอนนั้นๆ เช่น การเคลื่อนไหวที่แสดงความทุกข์ทนทั้งทางกายและทางใจใน
ตัวละครเช่นมอม มันเป็นภาพที่แสดงให้เห็นถึงความเดือดร้อน หายนะของผลพวงแห่งสงคราม