ANTZINAKO ERREGIMENAren KRISIA

3. INDEPENDENTZIA-GERRA (1808-14)

Aurrekariak

Karlos IV erregearen monarkiaren krisia

Ospe-galtzea

Kanpo-politika

Frantziari laguntza --> Trafalgarren porrota

Frantziak Britainia Handiaren kontran borrokatu zuen Europako LEHENTASUNA lortzeko.

FOINTANEBLEAUren hitzarmena

Espainia, hasieran, armada frantsesari baimena ematen die Espainia zeharkatzeko Portugal inbaditzeko asmoz (Britainia Handiaren aliatua). Halere, armada frantsesa hasi zen Espainiako hiri printzipalak kontrolatzen.

Barne-politika

Kritika askorekiko politika: balidoak, Godoy, botere asko eskuratu zuen

Godoy-ek bere kontrako oposizioa sortu zuen eta goi mailako taldeek gobernatzeko eran aldaketa nabaria nahi zuten.Godoy kontrako alderdia sortzen zen (Fernando VII-ren onarpenarekin). Horrek El Eskorialeko konspirazioa sortzen du (1807).

Finantza-krisia

OGASUNAren defizita: gerraren gastuak + zerga-sistema ez proportziozkoa (pribilegiatuek ez dute zergarik ordaintzen).

Frantsesen kontrako altxamendua

Gerraren garaipena

Espainiaren konkista (1808-1812)

Erresistentzia gogorra

Ingelesen laguntza → Duque de Wellington

Frantsesen porrotak: Bailen, Arapiles eta Gasteiz

Valençay-en hitzarmena

Gerraren amaiera → Ondorioak →

Fernando VII-ren berritzea

2 ikuspuntu frantsesen inbasioaren aurrean

Abertzaleak -Jose I erregearen kontrakoak-

Absolutistak

Juntak (Zentrala, probintziakoak eta lokalak)

Boterearen hutsunea betetzeko sortzen dira eta honako hauek kontrolatzen dituzte:

Absolutistek

Ilustratu erreformistek (despotismo ilustratua) -Jovellanos, ...-

Gerrilla -nekazariak eta herri xeheak-

tradizioaren defentsa eta elizaren eragina (antiliberalismo)

Liberalak

Gorteen deialdia (gizonezkoen zeharkako boto unibertsala)

Afrantsesatuak -Jose I erregearen aldekoak-

4. CADIZeko GORTEAK

2 talde:

Absolutistak

Ez dute aldaketarik nahi (Antzinako Erregimenaren defentsa)

Liberalak

Ilustratuak

Erreformak baina Antzinako Erregimena mantenduz ("dena herriarentzat baina herriak ez du parte izango")

Liberal progresistak

Liberalismo politikoa: nazio-burujabetasuna. IRAULTZA FRANTSESA

Giza-jatorria

Noble gehienak absolutistak dira

Burges gehienak liberalak dira

Herri xeheak -nekazariak, ...- EZ zen subjektu politikotzat hartzen (heziketaren eta errekurtso ekonomikoen eza)

Cadiezeko Konstituzioaren elaborazioa -1812-

Beste garrantzi handiko gaiak

Legearen aurreko berdintasuna

Merkataritza- eta industria-askatasuna

Ad: gremioak desargerarazten dituzte

Milizia Nazionalaren sormena

Sufragio zensitario (errenten arabera)

Inkisizioaren desargepena

1. Antzinako Erregimenaren ezaugarriak:

Monarkia absolutua

Erregeak 3 botereak ditu:- Legegilea- Betearazlea- Judiziala

Boterea Jaungoikotik dator

Monarkiaren eta erlijioaren arteko erlazio zuzena dago:Elizak erregearen jainkozko boeterea defendaten du.Erregeak elizaren ikuspuntu moralak legeetan sartzen ditu baita abantaila ekonomikoak eskatzen dizkio ere.

Nekazaritza

Ekonomiaren oinarria, lehenengo sektoreko jarduerak dira, bereziki, nekazaritza.Halere, Aro Modernotik hasita, burgesek garrantzi ekonomiko handiago lortzen du, industriari eta merkatarizari esker.

Gizarte estamentala

Jaiotzak giza-kokapena zehazten du ez dago ia giza-mugimendurik.

Katolizismoa

Katolizismoa erlijio bakartzat onartzen da.

2. Liberalismoaren ezaugarriak

Monarkia parlamentarioa

Erregeak ez ditu hiru botereak eskuratzen:- Legegilea: herrien ordezkariek (Gorteak eta, batzutan, Gorteak eta erregeak) botere hau partekatzen dute.- Betearazlea: erregea- Judiziala: independientea.

Subiranotasun nazionala

Boterearen jatorria herrian datza.Herriak erregean betearazlea eskuordetzen du gobernua zuzentzeko baina legeak BETI erregearen gainetik daude.

Industria Iraultza

2. sektoreko jarduerek gero eta inportantzia handiagoak izango dituzte, batez ere, industria.Horrek kapitalismoaren garapena eragin zuen, eta honako ideia hauetan oinarritzen da:- Enpresa-askatasuna- Etekinen lorpena / irabazteko grina- Jabetza pribatua

Klase-gizartea

Giza-mugikortasuna badago eta, giza posizioa pertsona baten aberastasunean oinarritzen da.

Askatasun erlijiosoa

Edozein erlijio onartzen da (askatasun erlijiosoa); hasieran, era pribatuan.

5. FERNANDO VII erregearen erregealdia

Seiurteko Absolutista (1814-20)

Absolutismoaren berrezarkuntza

Cadizeko legegintzaren baliogabetzea

"Vivan las cadenas y muera la nación"

Nazioarteko kontestu onuragarria

Napoleonen porrota → Vienako Kongresua eta Aliantza Santua (monarkia absolutista europarrak)

Errepresioa eta erbestea liberalentzat eta "afrancesados"-entzat

Ezegonkortasun eta porrot politikoa

Amerikako independentzia-gerrak

Ogasunaren porrota

Zergen ordainketaren erreforma-saiakerak porrot egiten du. Pribilegiatuek ez dute diru-sartzen araberako ordainketa bakarra onartzen.

Altxatze militar liberalak

Riegoren garaipena eta horrek Fernado VII behartzen du 1812ko Konstituzioa onartzen.

Hirurteko Liberala (1820-23)

Erreforma politikoen eta ekonomikoen garaia

Erbestean zeudenak, bueltatu

Neurri absolutisten baliogabetzea

Adierazpen-askatasuna → prentsaren garapena

Arazoak

Barrukoa

Erregearen konspirazioak

Kanpokoa

Monarkia absolutista europarrak

Liberalen arteko zatiketa

Moderatuak (1820-22)

Buru-taldeekiko akordioa (noblezia eta erregea) erreformak onartzeko. Martinez de la Rosa

Konstituzioaren erreforma kontserbadorea

Buruberoak edo progresistak (1822-23)

12ko konstituzioaren eta erreforma erradikalen jarraitzaileak

"San Luisen Ehun Mila Semeak" → absolutismoaren berrezarkuntza

Hamarkada Gaitzesgarria (1823-33)

Liberalen kontrako errepresio handia

Absolutismoaren erreformatzeko beharra

Ogasunaren erreforma

Zor Publikoaren murrizketa

Estatuaren lehenengo aurrekontuak

Zerga-erreforma

Administrazioaren erreforma

Bankuen eta Burtsaren sormena

Jarduera ekonomikoen kodeen sormena (merkataritza, ...) baita plangintza ekonomikoak ere (meategi-emakidak)

Matxinada absolutistak eta oinordeko-arazoa: Lege Salikoa eta Berrespen Pragmatikoa

ANTZINAKO ERREGIMENAren KRISIA

3. INDEPENDENTZIA-GERRA (1808-14)

4. CADIZeko GORTEAK

1. Antzinako Erregimenaren ezaugarriak:

2. Liberalismoaren ezaugarriak

5. FERNANDO VII erregearen erregealdia

Errege-familia Baionara joatera behartzen dute eta Aranjuezeko matxinada suertatu zen.

Baionaraen abdikazioak

1808ko maiatzaren 3ren fusilamenduak, GOYA.