von GEORGE SEREMETAKIS Vor 9 Jahren
1550
Mehr dazu
ΘΑ ΕΝΤΡΥΦΗΣΟΥΜΕ ΣΤΙΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΠΤΥΧΕΣ ΤΟΥ ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ
1) Η ζωή στην Αίγυπτο ήταν άμεσα συνδεδεμένη με το Νείλο και τις πλημμύρες του . Στη γόνιμη από τον ποταμό αιγυπτιακή γη καλλιεργούνταν εκτός από το σιτάρι και το κριθάρι, το λινάρι, τα οπωροφόρα δένδρα και τα κηπευτικά. Οι Αιγύπτιοι στις όχθες του Νείλου μάζευαν πάπυρους και λωτούς.
Σε επίπεδο οικογενειακής παραγωγής κατασκεύαζαν ένα είδος μπίρας από τη ζύμωση κριθαρένιου ψωμιού.
2) Ασχολήθηκαν με την κτηνοτροφία αλλά και το ψάρεμα στα νερά του ποταμού.
3)Η βάση της οικονομίας στην Αίγυπτο ήταν η γεωργία. Βασιλικοί υπάλληλοι παρακολουθούσαν τις γεωργικές εργασίες και συγκέντρωναν από τη συγκομιδή το ποσοστό που ανήκε στο φαραώ.
4)Ο λαός εργαζόταν παράλληλα στην οικοδόμηση των μεγάλων έργων, ναών, ανακτόρων, ταφικών μνημείων τα οποία κατασκεύαζαν οι φαραώ. Μεγάλος αριθμός ειδικευμένων τεχνιτών, μεταλλουργών, ξυλουργών, κεραμοποιών, ναυπηγών, αρχιτεκτόνων κ.ά., κατασκεύαζε ποικίλα προϊόντα για μια εξελιγμένη κοινωνία. Αρκετοί τεχνίτες εργάζονταν σε ιδιωτικά εργαστήρια, οι περισσότεροι όμως και οι καλύτεροι εργάζονταν στα ανακτορικά εργαστήρια, διότι ο κύριος όγκος της βιοτεχνικής παραγωγής, όπως και του εμπορίου, ήταν ελεγχόμενος από το φαραώ.
5) Το εμπόριο βασιζόταν στην εξαγωγή του πλεονάσματος των παραγόμενων στην Αίγυπτο αγαθών, όπως δημητριακών, παπύρου, ή πρώτων υλών, όπως χρυσού, και στην εισαγωγή υλών που έλειπαν από τη χώρα, όπως ξυλείας, χαλκού, αργύρου κ.ά. Η παροχή υπηρεσιών ήταν ένας άλλος οικονομικός τομέας που απασχολούσε αρκετά μεγάλο αριθμό πολιτών.
6) Η διοίκηση είχε ανάγκη από μορφωμένους πολίτες και με ειδικές γνώσεις: οι ιερείς για την κάλυψη των αναγκών ενός θεοκρατικού κράτους, οι γραφείς, που γνώριζαν τη δύσκολη ιερογλυφική γραφή για τη λειτουργία της κρατικής μηχανής και οι επαγγελματίες στρατιωτικοί για τη διατήρηση και την ανάπτυξη της αυτοκρατορίας, συνέβαλλαν όλοι στην καλύτερη οργάνωση και λειτουργία του κράτους.
Η μπύρα και στην ελληνική ζύθος, αποτελεί ένα πολύ κοινό οινοπνευματώδες ποτό. Κύρια συστατικά της είναι το νερό, η βύνη (συνήθως από κριθάρι) και ο λυκίσκος, ενώ παράγεται μέσα από την διαδικασία της ζύμωσης.
Συναντάται σε πολλές διαφορετικές παραλλαγές και είδη. Αναφορές για την παρασκευή μπύρας ξεκινούν από την αρχαίαΑίγυπτο και την Μεσοποταμία, περίπου το 4000 π.Χ. Η βιομηχανία παραγωγής μπύρας είναι σήμερα πολύ ανεπτυγμένη περιλαμβάνοντας αρκετές και οικονομικά ισχυρές πολυεθνικές εταιρείες.
Ο
πάπυρος (λατ. papyrus) ήταν κοινό υλικό γραφής σε ολόκληρη την κλασική Αρχαιότητα που κατασκευαζόταν από το φυτόπάπυρος. Τα αρχαιότερα δείγματα παπύρου, με ιερογλυφική γραφή, χρονολογούνται από το 3.000 π.Χ., εικονίζονται όμως κύλινδροι από πάπυρο σε παραστάσεις αιγυπτιακών ναών που είναι ακόμη παλαιότερες. Αρχικά οι Έλληνες δεν έκαναν εισαγωγή παπύρου από την Αίγυπτο, αλλά τον αγόραζαν από τους Φοίνικες. Από εκεί, κατά την άποψη μερικών ερευνητών, προήλθε μια άλλη ονομασία του παπύρου, Βύβλος, από την ομώνυμη πόλη της Φοινίκης και σημαντικό κέντρο εμπορίας παπύρου (βλ. περισσότερα στην επόμενη παράγραφο Ετυμολογία τού όρου).
Ο Νείλος είναι ο μεγαλύτερος ποταμός της Αφρικανικής ηπείρου και από τους δύο μεγαλύτερους του κόσμου.
Χάρη στο Νείλο η Αίγυπτος από την αρχαιότητα θεωρείται μία από τις ευφορότερες χώρες του κόσμου. Στις απέραντες πεδιάδες που διασχίζονται από τα νερά του καλλιεργούνται όλα τα οπωροφόρα δέντρα και φυτά. Ανάμεσά τους είναι ο πάπυρος, που χρησιμοποιήθηκε σαν πρώτη ύλη του πρωτόγονου χαρτιού κι έπαιξε τεράστιο ρόλο στην εξέλιξη του πολιτισμού.
Δικαιολογημένα, λοιπόν, χαρακτηρίστηκε από πολλούς η Αίγυπτος ως δώρο του Νείλου. Σ' αυτό το ποτάμι οφείλεται η ανάπτυξη και ο πολιτισμός της Αρχαίας Αιγύπτου. Γι' αυτό και οι αρχαίοι Αιγύπτιοι είχαν θεοποιήσει και προσωποποιήσει το ζωοδότη ποταμό τους, πλέκοντας γύρω του ένα σωρό μύθους και θρύλους.
Άλλοτε λέγανε πως σχηματίστηκε από τα δάκρυα της θεάς Ίσιδος, άλλοτε πως τα φτερά του προέρχονταν από μια ουράνια θάλασσα ή από μυστικές πηγές ή μια άγνωστη απέραντη θάλασσα, που υπήρχε κάπου στα ανεξερεύνητα βάθη της Αφρικής.
Ο ποταμός έχει εμπνεύσει πολλούς εξερευνητές του 19ου αιώνα που προσπαθούν να ανακαλύψουν τα μυστικά του.
Το παρακάτω ντοκιμαντέρ του BBC παρουσιάζει τη συναρπαστική ιστορία του Νείλου, και τον τρόπο με τον οποίο ο ποταμός έχει επηρεάσει τις ζωές των ανθρώπων που έζησαν και ζουν στις όχθες του. Η σειρά ταξιδεύει τους τηλεθεατές πάνω από τον ποταμό, τις ερήμους και τις ζούγκλες, πάνω από βουνοκορφές και μέσα σε λίμνες όπου υπάρχουν χαμένες πολιτείες.
Η συμμετοχή των Αιγυπτίων στην παραγωγική διαδικασία είχε τις συνέπειες της στη διάρθρωση της κοινωνίας.
1) Στην κορυφή βρισκόταν ο φαραώ, ο οποίος ενσάρκωνε τον επίγειο θεό αλλά και το κράτος. Σ' αυτόν ο λαός εναπέθετε τις ελπίδες του για την επιτυχία των συλλογικών του προσπαθειών. Ήταν απροσπέλαστος και η θέληση του αποτελούσε νόμο για τους υπηκόους.
2) Στην κοινωνική ιεραρχία κάτω απ' αυτόν βρίσκονταν οι ιερείς, οι ανώτατοι κρατικοί υπάλληλοι και οι γραφείς που συγκροτούσαν την τάξη των ισχυρών.
3) Ιδιαίτερη κοινωνική ομάδα αποτελούσαν οι επαγγελματίες στρατιωτικοί, που κληρονομούσαν το επάγγελμα και στους οποίους ο φαραώ παραχωρούσε εκτάσεις γης για καλλιέργεια.
4)Το μεγαλύτερο όμως μέρος της αιγυπτιακής κοινωνίας αποτελούσαν οι ελεύθεροι πολίτες, γεωργοί ή τεχνίτες, που εργάζονταν σκληρά για το
μεγαλείο του φαραώ.
5) Οι δούλοι, τέλος, προέρχονταν από τους πολέμους ή αγοράζονταν από τους εμπόρους. Υπήρχαν ιδιωτικοί δούλοι, που σπανίως ξεπερνούσαν τους δύο σε κάθε οικογένεια και κρατικοί, που ανήκαν στο φαραώ και εργάζονταν στα κρατικά εργαστήρια, στους ναούς, στα ορυχεία, τα λατομεία κ.ά.
Στην Αίγυπτο, στην εύφορη κοιλάδα του Νείλου, αναπτύχθηκε ένας από τους σημαντικότερους πολιτισμούς της Ανατολικής Μεσογείου.
Την Αίγυπτο, που ο Ηρόδοτος αποκαλεί «το δώρο του ποταμού», διασχίζει από Νότο προς Βορρά ο ποταμός Νείλος σχηματίζοντας μία στενή εύφορη κοιλάδα στο μέσο ερήμων και, λίγο πριν την εκβολή του στη Μεσόγειο, το πλατύ γόνιμο Δέλτα του Νείλου.
Οι κυρίαρχες πεποιθήσεις αρχαίων Αιγυπτίων συγχωνεύονταν και αλλοιώνονταν ανάλογα με το ποιες ηγετικές ομάδες διεκδικούσαν την πολιτική εξουσία, επιβάλλοντας τις λατρευτικές πεποιθήσεις του ηγεμονικού οίκου τους. Αρχικά ο Ρα και ο Άμων συγχωνεύθηκαν σε μία θεότητα, τον Άμμωνα-Ρα και αργότερα ο Ρα απορροφήθηκε με τη σειρά του από τον Όρο, για να δημιουργηθεί μια νέα θεότητα με το όνομα Ρα-Χεράκτυ.
Οι Αιγύπτιοι πίστευαν στο ιερατείο, στους ιερείς και σε αυτούς τους θρησκευτικούς άνδρες οι οποίοι με τη δύναμη τους κατάφερναν να κάνουν κάποια πράγματα αλλά χωρίς αυτό να σημαίνει ότι απέκλειαν τις γυναίκες από την ιεροσύνη. Η ιδέα μίας τριάδας τους γοήτευε αλλά μέσα στα πλαίσια της λογικής κι όχι της προκατάληψης, όπως συνέβαινε με τους χριστιανούς, έβλεπαν ότι ήταν λογικό να υπάρχει θεός και πνεύμα και με τη συγχώνευση αυτών των δύο να παράγεται μία τρίτη ενέργεια που εξατομικεύτηκε σαν κόρη ή γιος.
Στις πεποιθήσεις των Αιγυπτίων περί ψυχής περιλαμβανόταν η πίστη πως με την ταρίχευση και τη μουμιοποίηση διατηρείτο η ταυτότητα του ατόμου στην μεταθανάτια ζωή.
Ένα σύντομο διάστημα μονοθεϊσμού συνέβη υπό την βασιλεία του Ακενατόν, εστιασμένη στην αιγυπτιακή ηλιακή θεότητα Ατέν. Ο Ακενατόν κήρυξε εκτός νόμου οποιαδήποτε άλλη λατρεία και έκτισε μια νέα πρωτεύουσα, την (Αμάρνα) γύρω από τον ναό του Ατέν.Η ιδέα μίας τριάδας τους γοήτευε αλλά μέσα στα πλαίσια της λογικής κι όχι της προκατάληψης, όπως συνέβαινε με τους χριστιανούς, έβλεπαν ότι ήταν λογικό να υπάρχει θεός και πνεύμα και με τη συγχώνευση αυτών των δύο να παράγεται μία τρίτη ενέργεια που εξατομικεύτηκε σαν κόρη ή γιος. Έτσι δεν ήταν τόσο η γάτα, το πουλί ή το φίδι που λατρεύονταν αλλά η αρχή που το καθένα από αυτά αντιπροσώπευε. Το ιερατείο πολύ καλά γνώριζε όλα αυτά, αλλά εύρισκε σκόπιμο, να αφήνει τους απλούς ανθρώπους να πιστεύουν στα διάφορα ζώα και φυτά, αφού έτσι τροφοδοτούνταν οι πνευματικές ανάγκες τους. Σε τελευταία ανάλυση οι άνθρωποι εύρισκαν μόνοι τον πνευματικό τους δρόμο, αυτόν που ο καθένας νόμιζε ότι τον αντιπροσώπευε.
Η κατανόηση της αληθινής φύσης της θρησκείας αυτής εκφράστηκε και αναπτύχθηκε από νεότερους μελετητές. Μέσα από τους μύθους και τους θρύλους ίσως υπάρχουν αρκετές αποδείξεις που να υποστηρίζουν τη θεωρία ότι η Ίσις και η οικογένειά της ήταν αληθινά πρόσωπα, ίσως στην εποχή της Ατλαντίδος ή από κάποιον άλλο προηγμένο πολιτισμό ή ακόμα να προήρχοντο από κάποιο άλλο, μακρινό αστρικό σύστημα.
Σύμφωνα με άλλους αιγυπτιολόγους είναι η περίοδος του Ακενατόν είναι μονοθεϊστική ως προς τη φύση της.
Μετά την πτώση της δυναστείας Αμάρνα η αρχική θρησκεία επεβίωσε ως κυρίαρχη πίστη, έως την εγκαθίδρυση του Κοπτικού Χριστιανισμού και του Ισλάμ, αν και οι Αιγύπτιοι διατήρησαν τη σχέση τους με άλλες μονοθεϊστικές λάτρεις. Η Αιγυπτιακή θρησκεία με τις συγκριτικές τάσεις της πρόβαλε μικρή αντίσταση στη διάδοση του Χριστιανισμού.
Με τον όρο
Ιερογλυφικά αναφερόμαστε σ' ένα πρώιμο σύστημα γραφής που συνδυάζει λογογραφικά και αλφαβητικά στοιχεία. Η λέξη προέρχεται από τα αρχαία ελληνικά: (ιερός + γλυφίς) «ιερές γλυφές» (δηλαδή ιερά ανάγλυφα) επειδή χρησιμοποιήθηκαν σε ιερά θρησκευτικά κείμενα. Ιερογλυφική γραφή συναντούμε στηνΑίγυπτο, την Μινωική Κρήτη και σε άλλους ανεπτυγμένους λαούς.
Τα Αιγυπτιακά Ιερογλυφικά είναι τα αρχαιότερα εικονιστικά σύμβολα που χρησιμοποιούνταν στην αρχαία αιγυπτιακή γραφή. Η γραφή αυτή αποκρυπτογραφήθηκε από τον Ζαν-Φρανσουά Σαμπολιόν το 1822, ο οποίος χρησιμοποίησε την περίφημη Στήλη της Ροζέττας.
Μούμια ονομάζεται ο ταριχευμένος νεκρός. Η συνήθεια της ταρίχευσης δε γεννήθηκε αυθόρμητα και χωρίς ιδιαίτερο λόγο. Έχει τις αιτίες της στις δοξασίες του πρωτόγονου ανθρώπου σχετικά με τη μεταθανάτια ζωή του και την τύχη της ψυχής του. Επειδή λοιπόν οι αρχαίοι Αιγύπτιοι πίστευαν πως η ζωή συνεχίζεται και μετά το θάνατο, θεώρησαν αναγκαία τη διατήρηση του σώματος, της κατοικίας της ψυχής. Άρχισαν να θάβουν αρχικά τους νεκρούς μέσα σε χώρους άνετους, βάζοντας κοντά τους τρόφιμα και καθετί αγαπητό στο νεκρό. Μα στη συνέχεια, βλέποντας πως η φθορά ερχόταν αναπόφευκτα, βρήκαν τρόπους ταρίχευσης.
Οι
πυραμίδες της Γκίζας είναι από τα πιο διάσημα και πιο παλιά σωζόμενα κτίρια της ανθρωπότητας και είναι οι πιο διάσημες πυραμίδες του κόσμου. Που Βρίσκονται στην Αίγυπτο. Η κατασκευή χρονολογείται στο 2580 π.Χ. και βρίσκεται στη Νεκρόπολη της Γκίζας. Το σύμπλεγμα πιθανολογείται ότι χρησιμοποιήθηκε για τον ενταφιασμό Φαραώ και κατασκευάστηκε από την τέταρτη δυναστεία των Αιγυπτίων.
