Психологиялық практикум
Use this mind map structure to discover unseen connections, generate new ideas and reach a better understanding of any given subject.
Дəріс 5-6: Мектепке дейінгі жастағы баланың психикалық дамуын зерттеу əдістемесі
In the conclusion you should have a brief summary of your key points.
Мектепке дейінгі балаларды тəрбиелеуде маңызды орын алатын іс - əрекет бұл үй жұмысына, еңбегіне баланың қатысуы. 4 – 5 жастан бастап, бала үйде ылғи да істейтін жұмыс жүктелуі тиіс жəне бұны норма деп қарастыру керек.
Дəстүрлі жəне кеңінен қолданылатын маман С.Д.Забрамнаяның диагностикалық бағдарламасы болып табылады. Ол техникалардың толық спектрін ұсынады қоспағанда, мектепке дейінгі жастағы балалардың психикалық дамуының тежелуін анықтау үшін
Психологиялық – педагогикалық тексерудің негізгі əдістеріне бала анасымен əңгіме (сұрау), баланың психологиялық жағдайын бақылау жəне зерттеу жатады. Баланың анасымен əңгімелесу баланың психикалық жəне сөйлеу тілінің дамуы туралы нақты мəліметтерді алуға бағыттылған. Анасына қойылатын сұрақтар баланың дамуын анасының бағалауына емес, оның өмірінің нақты жағдайлары туралы мəліметтерді алуға негізделген.
Мінездеме - түрлі мекеме, ұйым бірлестік, оқу орындарында белгілі бір адамды өмірбаяндық, біліктілік, кəсіптік, адамшылық тұрғыда жазбаша сипаттау мақсатында жиі жазылатын іс қағазының бір түрі.
Дəріс 3-4: Баланың психикалық дамуын бағалау
The key points are the arguments which will support your thesis. These can be agreeing arguments or disagreeing arguments too, in each case they need to reflect on the main idea.
2.Ерте балалық кезеңдегі психологиялық диагностика мен коррекция Н.Н.Павлова, Л.Г. Руденко
7 жасқа дейінгі балалардың психоневрологиялық функциясының даму профилі и.А. Скворцов, О.А. Алексимова
1 жастан 3 жасқа дейінгі балаларға арналған түзету сабақтарының жоспары
Жалпы моторика Баланың жалпы моторикасын дамыту, келесі əрекеттерге жаттықтыру:
1-1 жыл 3 ай - тіреусіз еденнен тұру; өз бетінше жүру; тік тұрып, еңкейіп, осы қалыпта ойнау;
1 жыл 3 ай - 1,5 жас - диванға, орындыққа көтерілу; тұрған позициядан алға еңкею; кішкентай орындықтан тұру; жүгіру, аяқ астына қарау;
1,5-2 жаста – қоршаудан жəне ересек адамның қолынан ұстап, бүйірлік баспалдақпен баспалдақпен көтерілу; жүгіруде
допты аяқпен итеру;
2-3 жас – кедергілерден өту; аяқтың ұшымен тұру; бір аяққа тұру; швед қабырғасына көтерілу жəне түсу; велосипедпен жүру; аяқтың ұшымен жүру.
Нейропсихиатриялық функциялардың гетерохрондылығы мен біркелкі дамуын ескере отырып, карталар мотор, перцептивті, сөйлеу, интеллектуалды жəне коммуникативті салалардағы жеке функциялар мен дағдыларды қалыптастырудың бастапқы кезеңіндегі айырмашылықтарды ескере отырып жасалады.
.Э.Л.Фрухт, К.Л.Печора, Г.В.Пантюхинаның баланың психикалық дамуын бағалау əдістемесі
Қарым-қатынас, эмоциялар Қабілетін қалыптастыру: 3 г. - сөйлеуде "мен" - "менікі", "сен" - "сенің" есімдіктерін түсіну жəне қолдану; жынысыңды білу; 4 г. - балалармен жəне ересектермен əр түрлі қарым-қатынас жасау;
4,5 г. - əлеуметтік норма тұрғысынан əрекетті бағалау;
5-6 л. - ересектерге "сіз", аты-жөні бойынша хабарласыңыз.
Өзіне-өзі қызмет көрсету Дағдыларды үйрету:
3 г. - шыныаяққа су құйыңыз (кейде ұқыпты емес); түймелерді ашыңыз;
4 г. - түймелерді, түймелерді, сыдырманы түймелеу; бөгде адамның көмегінсіз киіну; киімнің алдыңғы бөлігін артқы жағынан ажырату;
5-6 л. - аяқ киімге өздігінен байлаңыз.
Интеллект
Сындарлы жəне ауызша интеллекттің одан əрі дамуын қамтамасыз ету, жалпылау дағдыларын қалыптастыру,
заттар мен құбылыстарды əртүрлі белгілер бойынша жіктеу, баланың дағдылары:
3 г. - заттар мен суреттерді 2 топқа жіктеңіз (түсі, формасы бойынша);
3,5 г. - заттар мен суреттерді геометриялық пішіні, түсі бойынша 3-4 топқа жіктеу;
4 г. - əр түрлі дəрежедегі Сеген тақталарын визуалды корреляция БОЙЫНША Толтыру; қарапайым орындау
суреттерді жіктеу (4-5 топ) ;
4,5 г. - суреттерді қарапайым жіктеуді (4-5 топ) өзіңіз жасаңыз;
5 л. - сөйлеуде "көбірек", "жоғары", "кеңірек", "ұзын", "тең"ұғымдарын түсіндіру жəне дұрыс қолдану,
"бірдей"; "4-ші артық" затты алып тастау (егер жалпылама белгіні түсіндіру қиын болса); жинақталған тəжірибені пайдаланып жұмбақтарды табу;
6-7 л. - Функционалды жəне категориялық қасиеттерді түсінуге негізделген "4-ші қосымша" затты алып тастаңыз
категориялық жалпылауды қолдана отырып, ұғымдарды салыстыру;
Көрнекі қабылдаудың басталуын 1 айға, есту қабілетіне - 2 аптаға, импрессивті сөйлеуге - алты айға, интеллектуалды белсенділікке - бір жылға анықтауға болады. Алайда, бұл көрсетілген функциялар белгілі бір жастан бастап нөлдік санақ жүргізеді дегенді білдірмейді (дамып келе жатқан функцияларда "нөл"жоқ).
Көрнекі қабылдау
Қабілетін дамыту:
3 г. - сызылған суреттерді тану; салынған суреттерді тану;
3,5 г. - сюжеттік суреттердің мағынасын түсіну, олар бойынша жетекші сұрақтарға жауап беру;
4 г. - сюжеттік сурет бойынша сюжетті өз бетінше құрастыру; дəйекті суреттердің мағынасын түсіну;
4,5 г. - сюжетке сəйкес суреттерді рет-ретімен орналастырыңыз
Көрнекі қабылдау
Қабілетін дамыту:
3 г. - сызылған суреттерді тану; салынған суреттерді тану;
3,5 г. - сюжеттік суреттердің мағынасын түсіну, олар бойынша жетекші сұрақтарға жауап беру;
4 г. - сюжеттік сурет бойынша сюжетті өз бетінше құрастыру; дəйекті суреттердің мағынасын түсіну;
4,5 г. - сюжетке сəйкес суреттерді рет-ретімен орналастырыңыз.
Дәріс 1-2. Балалық кезеңдегі ауытқушылықты диагностикалау әдістемесі.
Барлық бағдарламаларда ата-аналар дамытудың жеке бағдарламаларын бағалау, бақылау жəне іс жүзіне асыруға қатысады. Ерте жастан кірігу бағдарламалары арнайы білім беру, денсаулық, əлеуметтік қорғау, үкіметтік емес ұйымдардың қолдауымен өтетін шаралардың құрылымындағы бірліктер ретінде қарастырылады.
Балалар психологиясы – жас баланың өз мүмкіндігіне қарай жақсы білім алуына жасалынатын баспалдақ. Сондықтан ғылыми принципке сүйенсек, оқулыққа деген оқушының қызығушылығын арттыру қажет-ақ.
Теориялық негіздің əртүрлілігіне қарамастан ерте жастан көмек көрсету моделіне негіз ретінде көпсалалы сараптама мен бала мен оның отбасының əлеуметтік, медициналық жəне білім алу қажеттіліктерін қолдап, көмек көрсетудің жеке бағдарламаларын жасап, іс жүзіне асыру жатады.
Мұнда терең білім алуға ұмтылдыру, жалықтырып алмау қағидаларын сақтаудың маңызды екендігі ашылады. Оқушыға білім беруде мынадай негізгі оқыту қағидаларын ескеру қажет: ғылыми, көрнекілік, бірізділік, жас шамаға лайықтылық, беріктілік, нақтылық.
Баланың дамуына отбасында тəрбиелеу мен күнделікті тұрмыс-тіршілік жағдайы, оның сырт пішіні, зердедегі өзара қатынасының қарқындылығы мен ұзақтылығы, сөйлеу арқылы қатынас пен тəрбиелеудің əдісі, ата-аналардың балалармен қарым-қатынасқа түсуге психикалық тұрғыдан дайындығы ерекше рөл атқарады.
Балада екі жаста қабылдау өзгереді. Бала затпен əрекет ету барысында жағдаяттарды шешуді табандылықты танытады. Қабылдаудың дамуына байланысты балада ойлау үрдісі қалыптаса бастайды.
