ESPARTERO, NARVÁEZ, O'DONNELL ETA BATASUN LIBERALA

Plus de détails

Espaina: Aintzinakl erregimenaren krisia

par Mouad Ghani Jardini

BATASUN LIBERALA-Jone, Sergio eta Lander

par Lander Ruiz Gangoiti

SEIURTEKO DEMOKRATIKOA:

par Irati Gorospe

ERABERRITZE EKONIMIKOA(II)

par Maider Landaluze Domínguez

ESPARTERO, NARVÁEZ, O'DONNELL ETA BATASUN LIBERALA

Elisabet II.aren erregealdian garrantzi handia izan zuten hiru jeneralak: Espartero, Narváez eta O´Donnell.

O´Donnell.

Esku harty behar izan zuen matxinadetan kintek eta kontsumo-zergek haserre handia sortu zutelako.

Esparterok dimititzean, erreginak O´Donnell deitu zuen gobernua osatzeko.

Esparteroren lehenengo gobernuan, Biurtekoan, ministro izan zen Pachecorekin.

Biurteko Progresistan Batasun Liberaleko kidea.

1854ko Iraultzan Dulceren kolaborazioarekin agindu egin zuen matxinada militar bat, ezegonkortasun politikoa eta moderatuen arteko liskarrak zirela eta.

Esparteroren erregeordealdia piztuta zegoela, matxinada abt sortu zuen alderdi moderatuko beste kide batzuekin, baina porrot egin.

Narváezen gobernua.

Bigarren Karlistaldia Katalunian.

Hiru joera: zentratua, kontserbadorea eta puritanoa.

Estatu uniformea eta zentralizatuta lortzeko hainbat arau sortu:

Kodifikazio Batzorde Nazionala eratu.

Zerga-sistema sinplifikatu Ogasun Lege Berriaren bidez.

Udalen eta probintzien diputazioen funtzionamendua aldatu Tokiko eta probintziako administrazioen legeen bitartez.

Ikasketa-planak.

Ondasun desamortizatuen salmentarekin amaitu.

Konstituzio berri moderatua.

Alderdi politiko moderatua nagusi.

Hamarkada moderatua.

Batasun Liberala (1856-1863)

Estatua eta administrazio publikoa pilo bat hazi, liberalismo ekonomiko eta politikoaren bitartez.

Interbentzionismorako joera handitu kapitala handitu ahala.

Administrazio-sistema berria.

Estatuak zituen gastuak bikoiztu.

Administrazio berria modernizatu eta hazi.

Honetarako lege garrantzitsuak onartu.

Afrikako gerra, atzerriko gertaera garrantzitsuena.

1858ko urriko hauteskundeak:

Batasun Liberalak gehiengoa lortu.

Gorte berriak sortu.

Bi mutur politikoak elkarrengandik bereiztu.

Aldaketa tekniko eta ekonomiko handiak.

Joera nagusiak:

Moderantismo politikoa.

Ekonomiarako teknokrazia modernizatzailea.

Desamortizaio-legeak berriro ezarri, baina 1845eko Konstituzioa ukitu ez.

Urriaren 15ean Narváezen dimisioa.

Etaparik egonkorrena hasi.

O´Donnell berriro gobernuan.

1857an, hornigaiekin lotutako krisi larria.

Herri-lan handiak bukatu, komunikazioak hobetu, lehen biztanleria-errolda ofiziala eratu.

Claudio Moyano ministroa.

Elizaren eskuetan utzi hezkuntza-sistema gainbegiratzeko eskubidea.

Katedradunen kidegoak eta irakaskuntza ertaineko institutuak sortu ziren.

Hezkuntza-sistema hiru etapatan:

Goi-mailako irakaskuntza.

Bigarren mailako irakaskuntza.

Lehen mailako irakaskuntza.

Heziketa Publikoaren Legea egin.

Cándido Nocedal Gobernazioko ministro ultrakontserbadorea.

Ganbera haien bitartez prentsa-askatasuna murrizteko lege bat onartu.

Gobernuaren aldeko ganberak lortu.

Narváezek 1845eko Konstituzioaren aldaketa indargabetu, liberalagoa egin baitzuen.

Gobernu kontserbadoreak zenbait neurri hartu moderantismo autoritario eta kontserbadoreena indartzeko berriz.

Lege progresista batzuk boterean jarraitu zuten.

Narváez berriro gobernuburua.

Erreginak kargutik kendu O´Donnell.

Biurtekoko politika eta lege guztiak deuseztatu.

Moderantismoa boterean.

O´Donnell gobernuko presidentzara iristean sendotu zen.

Esparteroren erregeordealdia (1840-1843)

Librekanbismoaren aldeko jarrera argia.

Ez zuenez lortu progresisten babesik, moderatuen babesa lortu nahi.

Liberalismoko korronte progresistaren zuzendaria.

Erregeorde Maria Kristina eta gero.

Espartero.

O´Donnell gobernuan sartzean, alde batera utzi zuen bizitza publikoa.

Hainbat arazoren ondorioz, dimititu behar izan zuen.

Lehenengo gobernua berak zuzendu zuen Biurtekoan.

Progresista puruen buruzagia Biurteko Progresistan.

Garaile itzuli zen atzerritik Madrilera.

1854ko Iraultzan, egoera baretzean, Madrilgo Junta Gorena eta Milzia Nazionala eratu eta hiria Esparteroren zain geratu zen.