Gizarte eta hezkuntzako esku-hartzea, pertsona helduekin, adinekoekin eta menpekoekin

Mai multe ca aceasta

ANIZTASUNA: Pertsona anitzak, mundu aberatsa

după Iratxe Aiastui

Gizarte eta Hezkuntzako Esku-hartzea Pertsona Helduekin, Adinekoekin eta Mendekoekin

după Maialen Agirre

Sara Altuna Yeregui

Jorge Bucay

Gizarte eta hezkuntzako esku-hartzea, pertsona helduekin, adinekoekin eta menpekoekin

Zahartzaroa

Zer da zahartzaroa?

Menepekotasuna

EBALUAZIOA

Ebaluazioa (hausnarketa)

Ikasgaia oso gustukoa izan dut, hasi ginean ez nekien nola landuko genuen eta zer landuko genuen, baina esan beharra daukat oso gustora egon naizela landutako gaiekin.

Zahartzaroa eta pertsona zaharrak bazterketa soziala jasaten duten talde handi bat direla uste dut eta askotan guk ere nahi gabe karga bat izango balira bezala tratatzen ditugu. Ikasgai honen bitarte zaharren errealitate eta testuingurura hurbiltzeko aukera izan dugu eta hau gertutik ezagutzekoa.

Hiru mariak irakurtzen asko disfrutatu dut, oso aukeraketa ona dela irditzen zait, eta Arantxa gurera etorri izana aukera paregabea dela uste dut.

Mindomo honek ikasgaian zehar emandakoa birpaatzen eta antolatzen lagundu dit naiz eta hasieran ez nuen argi nundik hartu lan hau. Baina orokorrean oso gustora egon naiz.

Eskerrik asko Goretti!

Autoebaluazioa

BIZITOKIAK

"Viviendas inteligentes para personas mayores"

"CIDADES AMIGABLES"

Zahartzearekin adiskidetsua den hiri edo komunitate baten politika, zerbitzu eta estrukturak, pertsona helduak babestu, duintasunez bizitzeko, osasun on batez disfrutatzeko eta gizartea modu aktibo eta integral batean parte hartu ahal izateko berrantolatu eta diseinatzen dira.

• OMS-EK eta imsersoak sustatzen dute
• Espainian 156 (2015)hiri daude apuntatuta, zifra hau handitzen joan da. Euskadiko munizipioan denbora eta errekurtso gehien eskaini den munizipioa da
• 5  urteko proiektua

Gaur egun zer egin dezakegu?

• Eseri eta deskantsatzeko guneak
• komun publikoak
• espaloi zabalak eta oztopo gabeak
• argiztapen eta seinaleztapen egokia
• gune berdeak
• beharrezko zerbitzuen kokapen ona

Etorkizunean zer?

• “cowoekin” gunean
• Gidaririk gabeko ibilgailuak
• Errepideak → Bulebar, gune berde eta adin guztietako pertsonentzako aisialdi gune bilakatu

EREDUAK (Rodriguez, 2018)

Ingalaterran

Strand Court

Alokair sozialeko etxeak

Arreta eta zaintza espizlizatua hainbat zerbitzu eta zaintza behar duten pertsona helduentzat

Prothero house

BIrgaitzeko apartamenduak,

Mugikortasun eta beste arazoak dituzten pertsonentzako zaintza eta laguntza intentsiboa

Egoitzak

Etxebizitza espezializatua

Arreta osoa

Ohiko etxebizitza

Egokitua

Viviendas especializadas

Behar bereziak dituztenentzako (alokairuan)

Viviendas con servicio

Cohousing

A eredua

Bizitza independientea eta autonomia sustatu

B eredua

Alokairuan + belaunaldien arteko nahasketa

C eredua

Adin eta genero beharrei egokitua

Vivienda completa o asistida

Viviendas de grupo

Mendekotasun/interes/zaletasn komunak

Eremu komun handiak

Atentzio pertsonalizatua

Gertukotasuna

Greenhouse Project

Komunitate bat osatzen duten etxebizitzak

Egoitza autonomoa, etxe pribatua

Logela indibiduala edo elkarbanatua

IRAKURKETA DIALOGIKOA

Hiru Mariak (Arantxa Urretabizkaia)

Arantxa Urretabizkaiaren eleberri honetako protagonista nagusiak adinean sartutako hiru emakume dira. 3 Mariak txikitan lagunak izan ziren eta bizitzan zehar bakoitzak bere ibilbidea egin du. Zahartzaroan, 80 urte bete ondoren berriro topo egingo dute, hainbat arazo dituzte eta bizimodu berri bat bilatzen saiatuko dira. Protagonista nagusia Maria Alkain Txuri da. Arrantzale batekin ezkondu zen eta bizitza osoa familia zaintzen ibili da. Orain alargundu ondoren, bizitzari beste modu batean heldu nahi dio. Bide horretan oztopo handiak aurkituko ditu baina txikitan lagun izan zuen Marigorriren ondoan mundu berri bat deskubrituko du. Hirugarren Mariak, Marihandik beste egoera guztiz diferente bat ezagutu du, gaztetan herritik alde egin zuen eta Madrilen zahar etxe batean bizi da.

Arantxa Urretabizkairen bixita

Hemen Arantxa Urretabizkaia gurera etorri zeneko hainbat esaldi bildu ditut, heuek buruan grabatuta geratu bait zitzaizkidan:

• “Ni zaharra naiz, horrela da, onartzen dut eta gustatzen zait”
• “Erabakiak nireak dira, eta ahal dudan bitartean erabakiak hartzen jarraitu nahi dut, onak eta txarrak, baina nireak”
• "Zaharra naiz eta ez naiz lotsatzen"
• “Arrazoia irakulearena da beti. Zerbait aurkitu badu nire liburutan, hor dagoelako da, ez propio jarrita baina.”
• “Hau nire garaia da”
• "Ez dut atzera begiratzen bizi nahi"

Esaldi hauek bere izaeraz eta bizitza ikusteko moduaz asko esaten dutela esango nuke, eta nik behintzat hauetako hainbat ideia nireganatu eta praktikan jartzen saiatuko naiz.

Arantxa Urretabizkaiaren Hiru Mariak liburua aukeratzean bete-betean eman dugula deritzot, gure ikasgaiarekin bat datorren istorioa bait da. Gainera, irakurtzerako orduan, erraza, ulergarria eta idazteko modu eta istorio oso interesgarria izan da.

Liburu honek zer pentsatu ugari eman didala edango nuke, nire zahartzaroa nolakoa izango den eta bizitzako etapa horretan nolakoa izan nahi dudan pentsatzen jarri izan naiz. Nire ustez, bai nik bai klase guztiari pentsarazi digun liburua izan da eta bakoitzak bere ondorioak ateratzeko balio izan du.

Bestalde, oso ideia ona izan zen Arantxa gurera gonbidatzea, oso emakume interesgarria iruditu zitzaidan eta bere pentsatzeko modua ikaragarri harritu ninduen, txarla amaitu zenean "ni heldutan horrelakoa izan nahi dut" pentsatu nuen.

Formación Humana y capacitación(Maturana)

Biología del amor

Emozioak

Las dos tinajas

Ipun honen bitartez gure ikasgaiaren lehen hurbilketa egin gunean. Ipuineko hainbat ideia interesgarri azpimarratu nituen:

• Que la abandonara, por ser casi inservible
• Soy consciente de mis limitaciones
• Sin saberlo y sin quererlo, gracias a tus grietas
• Todos tenemos también nuestras grietas
• Saber hacer maravillas a partir de nuestras debilidades

Ipuin honetatik hainbat ondorio atera ditzazkegu:

• Kulpa: heldua izatearen ardura, guk helduei sentiarazten diegun errua, gauzak egiten uzten ez diegunean. Beraiek zaindu beharraren errua.
• Ahulgunean onartu eta hauek indargune bilakatu ditzazkegu.
• Zure ahulguneei eta indarguneei zara zu
• Gure ahalguneak ere aprobetxatzen eta baloratzen ikasi behar dugu, haietatik ere gauza onak lortu ditzakegulako
• Zaharrengana ditugun aurreiritziak kendu beharra dauzkagu eta hitza eman beharra zaie.
• “Modelo integrado en la persona” erabilita baliagarria ( “util”) dela sentituko da. Gizartea parte-hartzea beharrezkoa da.
• “Tinaja rota”-ri ahotsa eman behar zaio. 

"El tiempo vivido"

Dos tinajas ipuina irakurri ondoren, orian dela denbora bat irakurri zidaten asko hunkitu zidan ipuin bat gogorarazi dit, ipuin hori nire buruan grabatuta geratu zen, eta entzuten dudan bakoitzean emozionatu egiten naiz, horregatik zuekin elkarbanatzea erabaki dut. Ipuin hau gure gaiarekin lotuta dagoela iruditzen zait.

ZAINTZA

Adineko menpeko pertsonak zaintzearen hainbat alderdi negatibo

Fisiko eta osasuna

• Nekea, akidura, estresa, burnout
• Loaren aldaketa
• Migraina, zorabioak
• Tentsioa, muskuluen presioa
• Molestia eta mina
• Aldaketa intestinala, jateko gogorik eza

• Belaunaldiarteko gatazka eta zaintzailearen rolen arteko gatazka
• Gazte eta zaharren guneroko ohituren arteko talka
• Zaharraren eta zaintzailearen egotea
• Bizitza sozialaren murrizketa
• Zaintzaile eta zaintzen den pertsonaren arteko harremanaren irudi txarra, tratu txar mutuoak.
• Espazio fisiko, mental eta sozial falta
• Sostengu sozio familiar falta

• Bakartasun, inpotentzia sentsazioa, sostengu falta lan zamaren aurrean.
• Askatasun falta
• Zaharrarekiko menpekotasuna
• Haserre, umorearen galera, aldarte aldaketak, etab.
• Pesimismo, pazientzia galera, tentsioa, presioa, etab.
• Intolerantzia, ulertezintasuna
• Autoestima baxua, desbalorizazio pertsonala
• Sentimendu kontrajarriak
• Inkomunikazioa, depresioa, sentimentuak adierazteko arazoa
• Etxeko estresa, zaintzailearen burnout

• Ekonomia familiarraren kostuaren handitzea
• Kost soziala edo karga soziala
• Ezegonkortasun ekonomikoa
• Zaintzailearen lan galera
• Lan absentismoa
• Lana eta zaintzaren arteko bateragarritasun eza
• Formakuntza eta igoera aukera gutxiago
• Instituzio eta sozialki laguntza falta
• Eraginkortasunaren jetsiera

Adineko menpeko pertsonak zaintzearen hainbat alderdi positibo

Harremank eta familiarrak

• Belaunaldiarteko lankidetza
• Helduen ekarpen afektiboa bilobei eta familiari
• Familia ekarpena
• Balio, eperientziaen trasmisioa

Psikologoiko eta psiko sozialak

• Maitasuna, laztana eta samurtasuna
• Erabilgarritasuna eta ekarpen sozial eta familiarra
• Asebetetze pertsonala, autoestima eta nortasun positiboa
• Esker ona, eskertasuna pertsona helduen partetik
• Gogobetetzea, gurasotasuna ordaintzeko aukera

Sozio ekonommikoak

• Pertsona helduaren pentsioaren ekarpena
• Pertsona helduaren ondasunen ekarpena

Zaintzailea

Emakumea

52 urte

Etxeko andrea

Maila ertain-baxua

Hezkuntza maila baxua

"Cuidar como nos gustaria ser cuidados"

GIZARTE HEZITZAILEA

Ezaugarriak

• Boluntariotza
• Desprofesionalizazioa
• Baliabide eta inbertsio gutxi
• Sozialki ezjakintasuna
• Prekariatate
• Errealitate eta testuinguru gorrak
• Gehiegizko inplikazioa

Burnout

• Entzumen aktiboa
• Integrazioa
• Enpatia
• Talde lana
• Komunikazioa
• Esku-hartzea
• Etengabeko ikaskuntza
• Harremantzeko gaitasuna
• Ardura
• Bokazioa
• Aldaketa
• Bidelagun
• Bitartekari

Gure estiloa identifikatzen

GIZA ESKUBIDEAK

Pertsona helduen eskubideak

Zer dira?

Giza eskubideak, gizate izateagatik ditugun eskubideak dira. 1948ko Giza Eskubideen Aldarrikapen Unibertsala sortu zen.