PSE

Mai multe ca acesta

Algoritmi sortiranja

creat de Josip Koprivnjak

GRAĐA ATOMA(ŠTO SU ATOMI)

creat de Ella Kohanski

PERIODNI SUSTAV ELEMENATA

Periodička svojstva el.

Elektronegativnost

razlika u elektronegativnosti određuje veze

nepolarna / polarna kovalentna ili ionska

velika E ionizacije i afinitet = velika elektronegativnost- nemetali

cbrnuto za metale

sposobnost jezgre jednog el. da privlači e- iz veze s drugim el.

Afinitet prema e-

E koja se oslobađa ili veže kada  atom(g) primi e-

E koju je potrebno dovesti negativno nabijenom ionu(g) za odvajanje e-

porast protonskog br. afinitet prema e- u periodi poveća, u skupini smanjuje

E koja oslobodi pri prijelazu neutralnog atoma(g) u anion

nemetali = veliki afinitet - lako tvore negativne ione

Energija ionizacije

jaka E ionizacije: plemenite plinove

izuzetci porasta E ionizacije : Be, Mg

porast protonskog br. u periodi (jezgra jače privlači e-) = jača sila jezgre i e-

porast protonskog br. u skupini (povećava udaljenost valentnih e-) = smanjena sila jezgre i e-

najmanja E koju je potrebno dovesti do izoliranog atoma / iona u plinovitom staju za udaljavanje 1e-

privlačne sile između p+ i e- -> dovođenjem dovoljno energije = e- odvaja od jezgre - pozitivno nabijen ion

smanjenjem broja e- = povećava E ionizacije

pozitivnoj čestici teže oduzet e- nego neutralnoj

naboj ovisi koliko el. atoma otpustio

Polumjer atoma

polovica razmaka dvaju susjednih atoma (jezgara) u strukturi

kation manji radijus od početnog atoma, anion obrnuto

porast protonskog br. u skupini = porast polumjera zbog porasta ljuska

porast protonskog br. unutar periode raste pozitivan naboj jezgre (privlačna sila jača) = smanjen polumjer

ovisi o vrsti veze

metalna, ionska, kovalentna

bez oštre granice = nema pravi polumjer

MIJENJAJU PERIODIČKI

Položaj el. u PSE

izoelektronske čestice

jednak br. e-, jednaka konfiguracija

7 perioda i 18 skupina

metali, nemetali i polumetali

položaj el. određen brojem ljusaka i valentnih e-

dublet i oktet stabilne konfiguracije

oktet - plemeniti plinovi

poredani po protonskom br. i sličnosti kemijskih svojstva

porast p+ = porast e-

broja valentnih e- mijenja periodički (0-8) = mijenjanje svojstava el.

kemijska svojstva ovise o broju valentnih e-

izgled tokom vremena

Mendeljev

periodni zakon

poredak po relativnim atomskim masama u grupe sličnih svojstva

Newlands

zakon oktava

Dobereiner

trijade

Lavois

metali i nemetali

Elementi u Zemlji i oko nje

u elementarnom stanju pojavljuju

N, O, C, S, plemeniti plinovi, plemeniti metali

hidrosfera

Ca2+, Mg2+, Cl-, Na+, K+...

atmosfera

N, O, Ar, plemeniti plinovi, C02, CH4, H, N2O, O3, CO...

kruta jezgra

Fe i Ni

litosfera

O, Si, Al, Fe, Ca, Na, K, Mg, Ti, P, Mn

Nastanak elemenata

supernova = visoke temperature -> Au i teži el.

2.nukleosinteza

He -> Fe (super div)

He -> C, O, Ne, Mg, Si (crveni div)

1.nukelosinteza

tri prvobitna elementa: H, He i Li

nekoliko stotina tisuća godina -> atomi H i He

1-3 min. od Velikog praska -> neutroni i protoni => jezgre deuterija, tricija i He