DIGESTIO APARATUA: anatomia eta fisiologia

Mer av detta

Digestio-aparatua: anatomia eta fisiologia

av Lander Burgo

EHUNAK, APARATUAK ETA SISTEMAK

av Laura Ladrón

DIGESTIO-APARATUA Elikagaiak eraldatu eta mantenugaiak -> sortzen eta digeritu gabeko hondakinak kanporatzen

av June Martínez

NUTRIZIOA (I): DIGESTIO ETA ARNAS APARATUAK

av Lander Gordoa

DIGESTIO APARATUA: anatomia eta fisiologia

2)DIGESTIO-GURUINAK

Elikagaiak deskonposatzeko substantziak jariatu. Listu guruinak, gibela eta pankrea. Elikagaiak ez pasatu honen barnetik. Organoek isurtu jariakinak digestio-hodira.

1)DIGESTIO HODIA

10-12 metrotako luzerako eta ahotik uzkiraino luzatuta

1.7. UZKIA

Digestio-aparatuaren irekidura. Gure borondateak erabaki: noiz kanporatu gorotzak, uzki-esfinterra zabalduz.

1.6.HESTE LODIA

Xurgatu gabeko substantziak hemen etorri, hestearen mugimendu peristaltikoen bidez. Hiru zati ditu:

Ondestea: digestio hodiaren azken zatia. Bertan pilatu gorotzak, kanporatuak izan arte.

Kolona: 1,5 m, hiru zati: goranzko, zeharkako eta beheranzko kolona. Prozesu burutu:

Kolonean ez dago digestiorik.

Bakteria sinbionteak bizi kolonean. Elikadurarako guk xurgatu gabeko hondarra aprobetxatu. Bitaminak sortu. Beren nutrizioan heste-gasak sortu.

Ia ur guztia eta gatz mineralak zurgatu odolera. Digestioaren hondarrak solidoago bihurtu, gorotzak osatuz.

Hesteitsua: ileonarekin loturik. Hemendik, apendizea irten. Ez harremana digestioarekin.

1.5.HESTE MEHARRA

8 m luzera. Duodenoan amaitu digestio kimikoa, mantenugaien xurgapena gertatu, hiru-atal:

Ileona: heste meharraren azken zatia. Bukatu xurgapena. Balbula ileozekalaren bidez, heste lodiari loturik.

Jejunoa: mantenugaiak odolera eraman. Paretak oso tolestuta, heste-biloak osatuz. Biloen barruan odol-hodiak: mantenugaiak jaso eta gorputzeko zelula guztietara eraman

Duodenoa: kimoa jaso, digestio kimikoa amaitu. Organo batzuk parte hartu:

Heste-urina: duodenoak sorturikoa, urin pankreatikoarekin batera lan

Pankrea: urin pankreatikoa sortu, entzimek betrik, kimoaren deskonposaketa kimikoa amaitu, mantenugaiak sortuz: monosakaridoak, aminoazidoak...

Gibela: behazuna sortu, gantzak emultsionatzeko. Sortuz gero, behazuna gibeletik behazun-xixkuraino doa.

1.4. URDAILA

“J” itxurako poltsa. Sarrera kardia izena, etengabe zabalik. Irteera piloro izena. Urdailan bi ekintza:

Ekintza kimikoa: urdailaren paretek urin gastrikoa jariatu; bi osagai:

Pepsina: proteinak hasi deskonposatzen. Urdailen ekintzari esker, elikadura-boloa "kimo" erdi likido bihurtu. Piloroan, heste meharrera igaro.

Azido klorhidrikoa: substantzia bakterizida, kimikoki eragin elikadura-boloari.

Ekintza mekanikoa: elikadura-boloak 3-4 ordu irabiaketan. Prozesu honek, urdailean amaitu

1.3. HESTEGORRIA

Faringetik urdaileraino. Elikadura-boloa faringetik urdailerantz mugitu. eta ez alderantziz.

1.2. FARINGEA

Ahoa/hestegorria artean. Epigloti balbula. Irensketan arnas- aparaturanzko pasabidea itzi, elikadura-boloa trakean ez sartzeko.

1.1. AHOA

Elikagiak hodian sartzeko barrunbea

Mihia: elikagaiak listuaz nahastu alde batetik bestera eraman. Hauek, faringerantz bultzatu, soinuak artikulatu eta elikadura-boloa osatu.

Hortzak: elikagaiak mastekatu. Bi hortzeria: esne-hortzeria (20 hortz) eta behin- betiko hortzeria (32 hortz), lau motak:

Esmaltea: materialik gogorrena, kanpoko atala, kolore zuria. Dentina/boli, hortz-mamia: barruan odol hodiak eta nerbioak. Zementua.

Aurreko/atseko haginak: elikagaiak txikitu/xehatu, 8/12 hortz ia-ia.

Letaginak: elikagaia urratu, 4 hortz

Ebakortzak: elikagaiak ebakitu, 8 hortz

Listu guruinak: listua jariatu eta elikagaiekin nahastu, birrinketa errezagoa. Hor, lisozima, substantzia bakterizida, eta muzina aurkitu. Muzina esker karbohidratoen deskonposaketa kimikoa hasi, disakarido bihurtu.