Categories: All - สุขภาพ

by Kanraya Boonpo 5 years ago

3843

การดูแลสุขวิทยาส่วนบุคคล

การดูแลสุขวิทยาส่วนบุคคลมีความสำคัญในการป้องกันและลดการติดเชื้อ รวมทั้งทำให้ผู้ป่วยรู้สึกสุขสบาย การทำความสะอาดบริเวณอวัยวะสืบพันธุ์ภายนอกเป็นสิ่งจำเป็น ควรปฏิบัติตามหลักการและป้องกันการเปิดเผยร่างกายผู้ป่วยเกินความจำเป็น นอกจากนี้ยังต้องทำความสะอาดบริเวณก้นและซับให้แห้งทุกครั้งที่ทำความสะอาดร่างกายหรือหลังการขับถ่าย การดูแลความสะอาดปากและฟันเป็นอีกหนึ่งส่วนสำคัญ ควรแปรงฟันอย่างน้อยวันละสองครั้ง และในกรณีที่ผู้ป่วยมีฟันปลอม ควรถอดออกมาทำความสะอาด การดูแลสุขภาพช่องปากช่วยป้องกันฟันผุ ลดการติดเชื้อ และทำให้ลมหายใจสดชื่น สำหรับผู้ป่วยที่ไม่สามารถช่วยเหลือตนเองได้ ควรใช้ยาบ้วนปากและทำความสะอาดปากและฟันหลังตื่นนอน หลังอาหารทุกมื้อ และก่อนนอน การสระผมบนเตียงเป็นการกระตุ้นการไหลเวียนโลหิตบริเวณหนังศีรษะ ควรใช้น้ำที่มีอุณหภูมิใกล้เคียงกับอุณหภูมิห้อง และคำนึงถึงภาวะสุขภาพของผู้ป่วยเพื่อป้องกันอันตราย

การดูแลสุขวิทยาส่วนบุคคล

การดูแลสุขวิทยาส่วนบุคคล

การนวดหลัง

การนวดหลังประกอบด้วยการนวดแบบพื้นฐาน 4 แบบ
การเคาะ (percussion) แบ่งเป็น 3 วิธี

การตบ (clapping) ใช้อุ้งมือตบโดยห่อมือให้ปลายนิ้วชิดกันทั้ง 5 นิ้ว เพื่อให้เกิดช่องว่างตรงกลางฝ่ามือ ตบเบา ๆ ขึ้นลงเช่นเดียวกับการสับและการทุบ

การทุบ (beating) มือทั้ง 2 ข้าง กาหลวม ๆ ใช้ด้านที่กำทุบเบา ๆ

การสับ (hacking) ใช้สันมือทั้ง 2 ข้าง สับสลับกันตามขวางของลำตัว

การกดกล้ามเนื้อ (digital friction) ใช้นิ้วชี้และนิ้วกลางกดคล่อมกระดูกสันหลังทีละข้อ โดยเริ่มจากต้นคอไปถึงก้นกบ
การบีบนวดกล้ามเนื้อ (petrissage) เป็นการบีบนวดหรือกดโดยใช้นิ้วมือทั้ง 2 ข้าง จับกล้ามเนื้อตามยาวสลับกันโดยทาด้านใกล้กระดูกสันหลัง
การลูบตามยาว (lubricating) เป็นการลูบตามยาวตลอดแนวหลัง
หลักในการนวดหลัง
จัดท่าให้สุขสบาย และความปลอดภัยขณะนวดหลัง
ห้ามนวดหลังผู้ป่วยหลังผ่าตัดหัวใจ
ผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูง และผู้ป่วยโรคหัวใจต้องทาการตรวจสอบชีพจร และความดันโลหิตก่อน
ไม่นวดหลังในกรณีที่มีบาดแผล รอยแดง รอยบวมช้า ผื่น กระดูกหัก
พยาบาลไม่ควรละมือออกจากผิวหนังผู้ป่วย และควรนวดติดต่อกันเพื่อให้เกิดสัมผัสและแรงกดที่สม่าเสมอ
ช่วยทาให้เซลล์ผิวหนังที่ตายแล้วหลุดลอกออก เป็นการกระตุ้นการไหลเวียนโลหิตบริเวณผิวหนัง ส่งเสริมสุขภาพของผิวหนัง ป้องกันการเกิดแผลกดทับ ช่วยให้กล้ามเนื้อผ่อนคลาย บรรเทาอาการปวดเมื่อย

การดูแลความสะอาดเล็บ

การดูแลความสะอาดเล็บ มีหลักการคือ
การตัดเล็บในผู้สูงอายุ ให้แช่เล็บในน้าอุ่นก่อนตัดเล็บ
ไม่ตัดเล็บสั้นมากเกินจนถึงเนื้อ
ต้องระมัดระวังไม่ให้เกิดอันตรายต่อหนังกาพร้า และผิวหนังรอบ ๆ
เล็บมือควรตัดเป็นรูปมน ส่วนเล็บเท้าตัดเป็นรูปตรง เพื่อป้องกันเล็บงอกในเนื้อ
วัตถุประสงค์เพื่อขจัดสิ่งหมักหมมและเชื้อโรค เป็นการป้องกันการติดเชื้อ

การดูแลความสะอาดปากและฟัน

กรณีผู้ป่วยที่ไม่สามารถช่วยเหลือตนเองได้
ผู้ป่วยที่ไม่รู้สึกตัว ให้ทาความสะอาดปากและฟันด้วยน้ายาบ้วนปาก
ผู้ป่วยที่มีปัญหาในช่องปาก เช่น มีแผล ปากแห้ง เป็นต้น ต้องทาความสะอาดปากและฟันทุก 2 ชั่วโมง
ทาความสะอาดปากและฟันหลังตื่นนอน หลังอาหารทุกมื้อ และก่อนนอน หรือตามแผนการรักษา
กรณีฟันปลอม
หากผู้ป่วยใส่ฟันปลอมที่สามารถถอดออกได้ ให้ถอดออกมาแปรงทาความสะอาด และให้ผู้ป่วยบ้วนปาก
การแปรงฟัน
ควรทาอย่างน้อย 2 ครั้ง คือ หลังตื่นนอนตอนเช้า และก่อนนอน
เพื่อขจัดสิ่งหมักหมม และแบคทีเรียในช่องปาก ขจัดกลิ่นปาก ป้องกันฟันผุ ลดการติดเชื้อ ป้องกันเยื่อบุภายในช่องปากแห้งและแตกซึ่งอาจทำให้เกิดแผลในช่องปาก ช่วยทำให้ลมหายใจสดชื่น และยังช่วยกระตุ้นความอยากรับประทานอาหาร

เอกสารอ้างอิง

อัจฉรา พุ่มพวง และคณะ. (2549). การพยาบาลพื้นฐาน: ปฏิบัติการพยาบาล. (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพฯ: วิทยาลัยสภากาชาดไทย.
สุปาณี เสนาดิสัย และวรรณา ประไพพานิช. (บรรณาธิการ). (2551). การพยาบาลพื้นฐาน: แนวคิดและการปฏิบัติ. พิมพ์ครั้งที่ 12. กรุงเทพฯ : โรงพยาบาลรามาธิบดี.

การทาความสะอาดบริเวณอวัยวะสืบพันธุ์ภายนอก

การทาความสะอาดบริเวณอวัยวะสืบพันธุ์ภายนอกให้ปฏิบัติโดยยึดตามหลักการ
เมื่อทาความสะอาดอวัยวะสืบพันธุ์ภายนอกเสร็จให้ผู้ป่วยนอนตะแคง เพื่อทาความสะอาดบริเวณก้นแล้วซับให้แห้ง
เมื่อชาระล้างแล้ว ซับให้แห้ง
เช็ดจากด้านบนลงด้านล่าง ไม่เช็ดย้อนไปย้อนมา
ใช้สาลีก้อนใหญ่ในการเช็ด โดยใช้ 1 ก้อน ต่อการเช็ด 1 ครั้ง แล้วทิ้ง ไม่ใช้ซ้า
ทำความสะอาดด้านไกลตัวก่อนด้านใกล้ตัว
ไม่เปิดเผยร่างกายผู้ป่วยเกินจำเป็น เปิดเฉพาะบริเวณที่จะทำความสะอาดเท่านั้น
ทำความสะอาดทุกครั้งที่ทาความสะอาดร่างกาย และภายหลังการขับถ่ายปัสสาวะอุจจาระ
เป็นการทำความสะอาดบริเวณอวัยวะสืบพันธุ์ภายนอกรวมถึงฝีเย็บ มีวัตถุประสงค์เพื่อป้องกันและลดการติดเชื้อ กาจัดกลิ่นและสิ่งที่ขับออกมา ทาให้ผู้ป่วยรู้สึกสุขสบาย

การสระผมบนเตียง

เป็นการปฏิบัติสาหรับผู้ป่วยที่ไม่สามารถช่วยเหลือตนเองได้ หรือผู้ป่วยที่พอจะช่วยเหลือตนเองได้แต่ไม่สามารถสระผมได้ตามปกติ
สิ่งที่พยาบาลต้องคานึงถึง
อุณหภูมิของห้องขณะสระผมควรอบอุ่น
อุณหภูมิของน้าที่ใช้ควรใกล้เคียงกับอุณหภูมิห้อง
ภาวะสุขภาพของผู้ป่วย หากการสระผมอาจเป็นอันตรายต่อผู้ป่วยก็ควรงดการสระผมไว้ก่อน
วัตถุประสงค์เพื่อกาจัดสิ่งสกปรกที่อยู่บนหนังศีรษะและเส้นผม กระตุ้นการไหลเวียนโลหิตบริเวณหนังศีรษะ และทาให้ผู้ป่วยรู้สึกสุขสบาย

การดูแลความสะอาดของผิวหนัง

หลักการดูแลความสะอาดของผิวหนัง
เตรียมอุปกรณ์เครื่องใช้ไปที่เตียงผู้ป่วยให้ครบก่อนลงมือปฏิบัติ
ส่งเสริมให้ผู้ป่วยได้ออกแรง โดยช่วยเหลือในการเช็ดตัวให้ผู้ป่วยเฉพาะในส่วนที่ผู้ป่วยไม่สามารถปฏิบัติได้เอง
การใช้น้าอุ่นจะช่วยให้รูขุมขนเปิด สามารถกาจัดสิ่งสกปรก คราบเหงื่อไคล ไขมัน กลิ่นที่ไม่พึงประสงค์ และกระตุ้นการไหลเวียนโลหิต
ดูแลให้ผู้ป่วยได้รับความอบอุ่น โดยสถานที่เช็ดตัวควรอบอุ่น
ดำรงไว้ซึ่งความปลอดภัย โดยยกราวกั้นเตียงด้านที่ไม่มีพยาบาลอยู่ขึ้นทุกครั้ง
เคารพความเป็นส่วนตัวของผู้ป่วย โดยแจ้งให้ผู้ป่วยทราบก่อนลงมือปฏิบัติทุกครั้ง จัดสภาพแวดล้อมให้มิดชิด
การดูแลให้ผู้ป่วยอาบน้าเอง (self-administrated bath)
ยพยาบาลเป็นผู้เตรียมอุปกรณ์เครื่องใช้ และดูแลให้ผู้ป่วยได้รับความปลอดภัยไม่เกิดอุบัติเหตุ
การช่วยเหลือในการอาบน้าในห้องน้า(assisting in the bath room)
พยาบาลเป็นผู้ช่วยเหลือในการพาผู้ป่วยที่สามารถลุกเดินเข้าห้องน้าได้ พร้อมทั้งเตรียมอุปกรณ์เครื่องใช้ และช่วยทาความสะอาดร่างกายในส่วนที่ผู้ป่วยทาไม่ได้
การเช็ดตัวบนเตียง (bed bath)
สาหรับผู้ป่วยที่สามารถช่วยเหลือตนเองได้บ้างแต่ไม่สามารถลุกจากเตียงได้ พยาบาลเป็นผู้ดูแลเช็ดตัวให้เฉพาะส่วนที่ผู้ป่วยไม่สามารถเช็ดได้เอง (partial bed bath)

Subtopic

การเช็ดตัวให้ผู้ป่วยขณะผู้ป่วยอยู่บนเตียง ในกรณีที่ผู้ป่วยต้องนอนอยู่บนเตียงจากพยาธิสภาพของโรค ถูกจากัดการเคลื่อนไหว หรือไม่สามารถช่วยเหลือตนเองได้ พยาบาลจะทาการเช็ดร่างกายให้ทุกส่วน (complete bed bath)
มีวัตถุประสงค์เพื่อกาจัดสิ่งสกปรก คราบเหงื่อไคล ไขมัน และกลิ่นที่ไม่พึงประสงค์ กระตุ้นการไหลเวียนโลหิต ทาให้ผู้ป่วยรู้สึกผ่อนคลาย รู้สึกสุขสบาย สดชื่น