inpaktu anbientala

Kostaldean eragindako inpaktua

door Ane Maeso Casanueva

MUTAZIO MOTAK

door Izaro iruretagoiena

Materialen propietateak

door Eneko Izagirre Arrizabalaga

BALIABIDE NATURALAK: gizakiek bere beharrizanak asetzeko naturatik atera ditzaketen materia eta energiak

door Patxi Barrenetxea Aizpurua

INPAKTU ANBIENTALAK: ATMOSFERAN ERAGINDAKO INPAKTUA

ALDAKETA TERMIKOAK: BEROTEGI EFEKTUA:

Haizeen norabideak eta abiadurak aldatu.

Planetako une batzuk basamortu bihurtu daitzeke.

Milaka animaliaren bizitza ariskuan geratuko litzateke.

Lurraren tenperatura igo.

Gainerako izpiek atmosfera zeharkatu eta lurraren gainazala berotzen dute. Era berean, Lurrak isurtzen duen erradiazioaren zati bat CO2 gasak xurgatzen du.

Atmosferako goi-geruzetan CO2 gehiegi metatzen denean sortzen da. Atmosferak planeta osoa estaltzen du, eguzki-energiatik babesteko. Eguzki-izpien % 30 kanporantz islatzen du.

ATMOSFERAREN KONPOSAKETA:

Troposfera: gainazaletik garaierako hamar kilometro bitartean gutxi gora behera. Bizitzarako egokia den gunea da eta bertan ematen dira fenomeno klimatikoak.

Estratosfera: toposferaren mugatik garaierako berrogeita hamar kilometroraino hedatzen da. Bertan dago Ozono geruza, eguzki-erradiazio kaltegarriak pasa daitezen galarazten duena.

Termosfera: kanpoko gune arrarotua, limite zehatzik gabea nahiz eta gutxienez laurehun metro garaiera hartzen dituen. Bertan ematen dira aurora borealak. Exosfera: atmosferaren kanpoko aldea.

Mesosfera: garaierako berrogeita hamar kilometrotik laurogei kilometrora. Meteoritoak eta espaziotik datozen beste gorputzak kontsumitzen diren lekua da.

OZONO-GERUZA

OZONO GERUZAREN ONDORIOAK:

Lehorte gehiago

Poloetan desizoztea

Gizakiei azaleko minbizia

OZONO GERUZAREN ALDAKETA BAT

Azken urte hauetan ikusi ahal izan denez, ozono geruza hori mehetu egin da, eta zulo handi bat ere nabaritu zaio, aerosolen eta klorofluorokarbono gasen ondorioz

Ozonoa oso gas ahula da eta kloroarekin edo giza ekintzen ondorioz atmosferara isuritako beste substantziekin erreakzionatzean hondatu egiten da.

Ozono-geruza atmosferan dagoen gas geruza da, ozono kontzentrazio handikoa. Estratosferan kokatzen da, 15 eta 35 km-en artean.

ALDAKETA KIMIKOAK ETA BERAREN ONDORIOAK

Eurite-azidoa: Zentral termikoek eta ikatzezko berogailuek askatzen dituzten sufre- eta nitrogeno-oxidoak hodeietako ur-lurrunean sartzen eta pilatzen direnean sortzen da.

Ura/lurra pozoituta

Landareak gaixotutak

Habitatak eraldatuta

Euri-azidoa, normala baino azidoagoa den euria da. Euria egiten duenean, azido horiek ere erortzen dira, eta habitatak eraldatu, landareak gaixotu eta ura eta lurra pozoitu egiten dituzte.

Kutsadura: Hainbat eratako industriek, energia-zentralek, garraioek eta etxeko berogailuek oxigenora isurtzen dituzten osagaien ondorioz kutsatzen da atmosfera.

ONDORIOAK

gorabeheren mende dauden espezie askoren bizi baldintzak aldatu egingo lirateke.

itsas mailak gora egingo luke

uholdeak ugaritu egin daitezke

Ozono lapisan merupakan lapisan gas di atmosfer dengan konsentrasi ozon tinggi yang terletak di stratosfer, antara 15 dan 35 km di atas permukaan bumi. Beberapa tahun terakhir, lapisan ozon menyusut dan mengalami lubang besar akibat aerosol dan gas klorofluorokarbon.