DIGESTIOA

Mer som dette

NERBIO SISTEMA: Kanpoko eta barneko estimuluak aztertu eta gorputzak funtzionatzeko behar dituen erantzunak prestatzeaz arduratzen da. Hauek dira nerbio-sistemako atalak:

Ved Alvaro Diaz-Tendero

Digestio-aparatua:

Ved ainhoa dieguez

ehunak, aparatuak eta sistemak

Ved endika fernandez

GIZA GORPUTZAREN APARATUAK ETA SISTEMAK

Ved Jon Álvarez

DIGESTIOA

Digestio-guruinak

Pankrea: Urin pankreatikoa sortzen du digestiorako entzimak emateko.

Gibela: Behazuna ekoizten du gantzak deskonposatzeko.

Listu-guruinak: Listua jariatzen dute ahoan.

Digestio-aparatuaren gaixotasunak

Gibel-zirrosia: Gibelaren kalte kronikoa, maiz alkoholek eraginda.

Gastroenteritisa: Hanturak oka, beherakoa eta sabelaldeko mina eragiten ditu.

Ultzerak: Urdail edo duodenoaren zauriak, estresa edo Helicobacter pylori-k eraginda.

Idorreria: Gorotz gogor eta lehorra, ur gehiegi xurgatzearen ondorioz.

Txantxarra: Bakterioen eraginez hortzen esmaltea kaltetzen da.

Digestio-hodiaren atal nagusiak

Uzki: Digestio-aparatuaren azken atala, gorotzak kanporatzeko.

Heste lodia: Ur eta gatz mineralak xurgatzen ditu, eta hondakinak gorotz bihurtzen dira.

Heste meharrak (duodenoa, jejunoa eta ileona): Digestio kimikoa amaitzen da eta mantenugaiak xurgatzen dira.

Urdaila: Digestio mekanikoa: Elikadura-boloa irabiatzen du. Digestio kimikoa: Urin gastrikoak (azido klorhidrikoa eta pepsina) mantenugaien deskonposaketa hasten dute.

Hestegorria: Mugimendu peristaltikoen bidez elikadura-boloa urdailera garraiatzen du.

Faringea: Elikadura-boloa hestegorriara gidatzen du, epiglotiaren bidez arnasketa eta irenstearen arteko pasabidea kontrolatuz

Ahoa: Listu-guruinek listua jariatzen dute, eta hortzek elikagaiak txikitzen dituzte. Mihia elikagaiak nahastu eta faringerantz bultzatzen ditu.

Digestio-aparatua: Anatomia eta Fisiologia Digestio-aparatua elikagaiak mantenugai bihurtzeko eta hondakinak kanporatzeko arduraduna da. Bi atal nagusi ditu:

Digestio-guruinak: Listu-guruinak, gibela eta pankrea, digestiorako beharrezko substantziak jariatzen dituzte.

Digestio-hodia: 10-12 metro luzeko hodia, ahotik hasi eta uzkiraino luzatzen dena.

Digestio-funtzioak: Digestio-funtzioei esker elikagaiak eraldatu egiten dira mantenugai bihurtzeko, eta horiek odolaren bidez zeluletara garraiatzen dira. Lau prozesu nagusi hauek hartzen ditu barnean

Egestioa: Digestioan erabiltzen ez diren hondakinak kanporatzen dira.

Xurgapena: Mantenugaiak digestio-hodiaren paretetatik odolera pasatzen dira.

Digestioa: Elikagaiak zatitu eta mantenugai bihurtzen dira bi modu nagusitan: Digestio mekanikoa: Hortzak, mihia eta urdailaren irabiaketaren bidez. Digestio kimikoa: Entzimak eta azidoek elikagaiak substantzia sinpleago bihurtzen dituzte.

Ahoratzea: Elikagaiak ahotik sartzen dira, hortzek txikitu eta listuaz nahastuz.