Categories: All

by ΖΑΧΑΡΕΝΙΑ ΠΕΡΙΣΥΝΑΚΗ 4 years ago

413

το κατηγορουμενο

Στην αρχαία ελληνική γλώσσα, το κατηγορούμενο μπορεί να καταλαμβάνει διάφορες μορφές και να εξυπηρετεί πολλούς σκοπούς. Υπάρχουν κατηγορούμενα που δηλώνουν γενική κατηγορία, όπως το παράδειγμα με τον Πειθία που ήταν μέλος της βουλής.

το κατηγορουμενο

ΣΥΝΗΘΩΣ ΜΕ ΡΗΜΑΤΑ ΚΙΝΗΣΗΣ

ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΠΟΥ ΜΕΣΩ ΕΝΟΣ ΣΥΝΔΕΤΙΚΟΥ ΡΗΜΑΤΟΣ ΔΙΝΕΙ ΣΤΟ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ Ή ΣΤΟ ΑΝΤΚΕΙΜΕΝΟ ΜΙΑ ΙΔΙΟΤΗΤΑ

ΤΟ ΚΑΤΗΓΟΡΟΥΜΕΝΟ

ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΟ

•ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΟ ΚΑΤΗΓΟΡΟΥΜΕΝΟ: δεν εξαρτάται από συνδετικό ρήμα, αλλά κυρίως από ρήμα αύξησης – εξέλιξης. Ισοδυναμεί με συμπερασματική πρόταση και μεταφράζεται με το ώστε +μτφρ. του κατηγορουμένου


Τα ρήματα που σημαίνουν εξέλιξη, όπως αὔξομαι, αὐξάνομαι, αἴρομαι, τρέφομαι, πνέω, ῥέω κ.τ.ό. δέχονται κατηγορούμενο το οποίο αποδίδει στο υποκείμενό τους μιαν ιδιότητα την οποία δεν έχει ακόμη, αλλά θα είναι το τελικό αποτέλεσμα της εξέλιξης που δηλώνει το ρήμα.


Παραδείγματα

 Καί ᾔρετο τό ὕψος τοῦ τείχους μέγα

 Φίλιππος ηὔξηται μέγας ἐκ μικροῦ

 Εἷς τις ὑπό ταῦ δήμου ἐτράφη μέγας

 Ὁ Ἀσωπός ποταμός ἐρρύη μέγας

 Ὁ ἄνεμος ἔκπνει μέγας

ΜΕ ΡΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΣΗΜΑΙΝΟΥΝ ΕΞΕΛΙΞΗ
ΑΠΟΔΟΣΗ ΙΔΙΟΤΗΤΑΣ ΩΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΕΞΕΛΙΞΗΣ

ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΟ


 Συνήθη ονόματα που είναι επιρρηματικά κατηγορούμενα :

 πολύς, μέγας, ἄφθονος, ἑκών, ἑκούσιος, ἑθελοντής, ἑθελούσιος, ἄκων, ἀκούσιος,

 ἄσμενος, ἥσυχος, ὑπόσπονδος, πρῶτος, τριταῖος, τελευταῖος, σκοταῖος, πελάγιος,

 ἀπότομος, ἐνάντιος, ἀντίος, βοηθός, σύμβουλος

ΣΚΟΠΟΣ
ΣΕΙΡΑ
ΤΡΟΠΟΣ
ΧΡΟΝΟΣ
ΤΟΠΟΣ

ΓΕΝΙΚΗ ΚΑΤΗΓΟΡΗΜΑΤΙΚΗ

ΥΛΗΣ

 ἡ κρηπίς ἐστι λίθων μεγάλων || το θεμέλιο είναι κατασκευασμένο από μεγάλες πέτρες.

ΑΞΙΑΣ

ἀλλὰχιλίων ἡ δίκη μόνον ἦν δραχμῶν όμως το πρόστιμο ήταν μόνο χιλίων δραχμών.

ΙΔΙΟΤΗΤΑΣ

 ὅστις δ' ἐτῶν μέν ἐστιν πλειόνων ἢ πεντήκοντα || όποιος είναι μεγαλύτερος από πενήντα χρονών.

ΚΑΤΑΓΩΓΗΣ

τοιούτων μέν ἐστε προγόνων από τέτοιους προγόνους κατάγεστε.

ΔΙΑΙΡΕΤΙΚΗ

ἕως ἔτι βουλῆς ἐστί (Πειθίας) || όσο ήταν ακόμη ο Πειθίας μέλος της βουλής.

ΚΤΗΤΙΚΗ

 (Χαλκηδών), ἣ βασιλέως μέν ἐστιν || η Χαλκηδόνα, η οποία ανήκει στον Πέρση βασιλιά.

ΑΠΛΟ

ΣΥΝΔΕΤΙΚΑ ΡΗΜΑΤΑ
ΩΣ ΚΑΤΗΓΟΡΟΥΜΕΝΟ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΕΝΑ:

Παραδείγματα

 Ἐπίδαμνός ἐστι πόλις

 τὰ μὲν κατηγορημένα οὕτως ἐστὶ πολλά και δεινά

 πᾶς νόμος ἐστι εὕρημα μὲν καὶ δῶρον θεῶν

 ἡ μὲν φύσις ἐστὶν ἄτακτον

 Οἱ ἐθελονταί ἦσαν δισχίλιοι

 Εἰμί τυράννῳ ἐοικώς

 Τό σιγᾶν ἐστι σωφρονεῖν

 Ἡ ἀγορά ἦν πλησίον

 Φίλιππος ἐστιν ὅ,τι ἄν εἴποι τις

ΕΠΙΘΕΤΟ

ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟ

ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ

ΑΝΤΩΝΥΜΙΑ

ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΟ

ΟΛΟΚΛΗΡΗ ΠΡΟΤΑΣΗ

ΜΕΤΟΧΗ

ΕΠΙΡΡΗΜΑ