นวัตกรรมการศึกษากับการเรียนรู้ในยุค 4.0
การศึกษา 4.0
ทักษะ 3Rs
การคำนวณ (Arithmetic)
การเขียน (Write)
การอ่าน (Read)
ทักษะ 8Cs
Compassion ความเห็นอกเห็นใจและการเอาใจเขามาใส่ใจเรา
Career and Learning Skills ทักษะด้านการงานอาชีพและการเรียนรู้
(วิธีการเรียน)
Computing and ICT Literacy การคำนวณและการรู้เทคโนโลยีสารสนเทศ
Cross-Cultural Understanding ความเข้าใจข้ามวัฒนธรรม
Communication, Information and Media Literacy ทักษะการสื่อสาร ทักษะการรู้ สารสนเทศและการรู้เท่าทันสื่อ
Collaboration, Teamwork and Leadership ทักษะการทำงานร่วมกันผู้อื่นการทำงานเป็นทีมและการเป็นผู้นำ
Critical Thinking and Problem Solving ทักษะการคิดเชิงวิพากษ์และแก้ปัญหา
Creative and Innovation ทักษะการคิดสร้างสรรค์และการสร้างนวัตกรรม
วิวัฒนาการ
อุตสาหกรรมยุค 4.0 หมายถึง ระยะการพัฒนาอุตสาหกรรมในปัจจุบัน ซึ่งถือเป็นยุคที่อาศัยเทคโนโลยีดิจิทัลระดับสูงในการผลิตสินค้าต่าง ๆ โดยทำให้กระบวนการผลิตสินค้าสามารถเชื่อมโยงกับเทคโนโลยีดิจิทัลได้โดยอัตโนมัติ เช่น การนำเทคโนโลยีหุ่นยนต์ (Robot) และปัญญาประดิษฐ์ (Artificial Intelligence) เข้ามาใช้ในอุตสาหกรรมการผลิตสินค้าต่าง ๆ โดยในประเทศไทยนั้น ยุคอุตสาหกรรม 4.0 คือ ยุคแห่งอุตสาหกรรมที่ขับเคลื่อนด้วยนวัตกรรมเทคโนโลยีดิจิทัลและความคิดสร้างสรรค์เป็นยุคแห่งความพยายามในการสร้างผลิตภัณฑ์ของไทย ภายใต้แนวคิดสมาร์ทไทยแลนด์ (Smart Thailand)
อุตสาหกรรมยุค 3.0 หมายถึง อุตสาหกรรมในยุคที่นำมอเตอร์แขนกล เครื่องจักรอิเล็กทรอนิกส์ต่าง ๆ เทคโนโลยีสารสนเทศระบบอัตโนมัติและระบบคอมพิวเตอร์ เข้ามาใช้ในกระบวนการการผลิตสินค้า สำหรับในประเทศไทย คือยุคแห่งอุตสาหกรรมหนักที่มีการนำเทคโนโลยีต่าง ๆ มาใช้ในกระบวนการผลิตมากขึ้น เช่น ผลิตภัณฑ์จากปิโตรเคมียานยนต์และเครื่องมืออิเล็กทรอนิกส์รวมทั้งการรับจ้างผลิต เพื่อการส่งออก
อุตสาหกรรมยุค 2.0 หมายถึง อุตสาหกรรมในยุคที่เน้นการผลิตสินค้าจำนวนมหาศาลด้วยแรงงานจำนวนมาก จากพลังงานไฟฟ้า สำหรับในประเทศไทย คือยุคแห่งอุตสาหกรรมเบา เช่น การผลิตเครื่องไฟฟ้า เสื้อผ้าและสิ่งทอ อาศัยแรงงานราคาถูกต้นทุนต่ำในการผลิตสินค้าส่งออก
อุตสาหกรรมยุค 1.0 หมายถึง อุตสาหกรรมในยุคต้นๆ ที่เริ่มมีการใช้เครื่องมืออุปกรณ์ การผลิตเครื่องจักรกลที่อาศัยพลังงานจากน้ำและพลังงานไอน้ำแทนการใช้แรงงาน มนุษย์และเครื่องฟแรง สำหรับในประเทศไทยนั้นยุคอุตสาหกรรม 1.0 คือยุคแห่งสินค้าเกษตรกรรม
การเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 และการสอนยุคใหม่
รูปแบบการเรียนรู้แนวใหม่
ผู้เรียนเป็นผู้นำ / ผู้เรียนเป็นศูนย์กลาง (Learner-Led)
ผู้เรียนเป็นศูนย์กลาง ผู้สอนมีบทบาทในการจัดสภาพแวดล้อมการเรียนรู้ (Facilitator) ให้กับผู้เรียน
สังคม / ชุมชนนำ (Community-Led)
ผู้สอนมีบทบาทในการสร้างสภาพแวดล้อมการเรียนรู้ มีการแบ่งงานในกลุ่มอย่างเป็นระบบ ผู้เรียนแต่ละคนมีบทบาทที่ชัดเจน ผู้สอนมีหน้าที่เป็นผู้อำนวยความสะดวก
การเรียนแบบครูนำ (Teacher-Led)
ครูมีบทบาทเป็นผู้ป้อนเนื้อหาในขณะที่ผู้เรียนจะมีหน้าที่รับเนื้อหาและเป็นผู้ฟังเพียงอย่างเดียว
คุณลักษณะของผู้สอน
Critical Thinking (การคิดเชิงวิพากษ์)
Computer (ใช้ ICT ในการจัดการเรียนการสอน)
Creativity (มีความคิดสร้างสรรค์)
Communication (มีทักษะในการสื่อสาร)
Collaboration (จัดกิจกรรมการเรียนรู้เป็นกลุ่ม)
Connectivity (เน้นการเชื่อมโยงกับสิ่งแวดล้อม)
Construct (สร้างความรู้)
Caring (ใส่ใจในผู้เรียน)
Content (ผู้เชี่ยวชาญเนื้อหา)
คุณลักษณะจำเป็น 8 ประการ
ความสนใจในวัฒนธรรม (Engaged with Cultures) และความตระหนักถึงความเป็นไปในโลก (World Awareness)
ทักษะในด้านการใช้ภาษาสากล (Second Language Skills)
ทักษะพื้นฐานด้านดิจิทัล (Digital Literacy)
ความกระตือรือร้น (Active Learners)
ทักษะในการสืบเสาะค้นหา (Enquirers)
ทักษะในการทำงานร่วมกับผู้อื่นอย่างมีประสิทธิภาพ
(Effective Collaborators)
ทักษะด้านการคิด (Thinking Skills)
ความรับผิดชอบและพึ่งพาตนเองในการเรียนรู้ (Autonomous Learning)
ทฤษฎีการเรียนรู้ที่เกี่ยวข้องกับนวัตกรรมการศึกษา
ทฤษฎีคอนเนคติวิสต์
นวัตกรรมการศึกษา ได้แก่ Social Media for Learning , Open Educational Resources (OER) และ MOOC (Massive Open Online Course)
ตัวอย่างการสอน ได้แก่ การค้นหา - ทำความเข้าใจ - แบ่งปันเนื้อหาและแหล่งเรียนรู้ (Seek-Sense-Share Method) การเรียนรู้แบบกำกับตนเอง (Self-Regulated Learning) ผสานกับการสร้างเครือข่ายการเรียนรู้รายบุคคล (Personal Learning Network) การเรียนรู้แบบร่วมมือกันผ่านเครือข่าย (Online Collaborative Learning) เป็นต้น
วิธีการสอน ผู้สอนจะต้องเข้าใจแนวคิดของคอนเนคติวิสต์เป็นอย่างดีและต้องเป็นคนทันสมัย ชอบเครื่องมือการเรียนรู้แนวใหม่ มีทักษะด้านดิจิทัล (Digital Literacy)
ปัจจุบันพบว่าผู้สอนเริ่มมีการนำโซเชียลมีเดียมาใช้กับการเรียนการสอน แต่การใช้งานมักจำกัดอยู่กับการใช้เพื่อการสื่อสารกับผู้เรียนเป็นหลัก
ทฤษฎีดั้งเดิมที่เกิดขึ้นก่อนหน้ายุคดิจิทัล ไม่สามารถตอบสนองต่อผู้เรียนยุคใหม่ที่เติบโตขึ้นท่ามกลางการพัฒนาของเทคโนโลยีต่างๆ
ทฤษฎีคอนสตรัคติวิสต์
นวัตกรรมการศึกษา เช่น e-Learning Webquest และ Scratch
วิธีการสอน ได้แก่ การสอนแบบโครงงานเป็นฐาน (Project-Based Learning) การสอนแบบปัญหาเป็นฐาน (Problem-Based Learning) และการสอนแบบสืบเสาะหาความรู้เป็นฐาน (Inquiry-Based Learning) เป็นต้น
ผู้สอนเป็นผู้ที่มีความสำคัญในการออกแบบการสอนที่ให้ผู้เรียนเป็นศูนย์กลาง การเกื้อหนุน (Scaffold) และส่งเสริมอำนวยความสะดวก
เชื่อว่าการเรียนรู้เกิดจากประสบการณ์ในการลงมือกระทำของผู้เรียน
(Learning By Doing) ภายใต้กิจกรรมการเรียนรู้หรือสิ่งแวดล้อมการเรียนรู้ที่ผู้สอนเป็นผู้ออกแบบไว้ให้
ทฤษฎีปัญญานิยม
นวัตกรรมการศึกษา ได้แก่ บทเรียนคอมพิวเตอร์ช่วยสอน
โดยวิธีการสอน เช่น วิธีการสอนด้วยเทคนิคช่วยใน การจำการเชื่อมโยงความรู้เดิม การสอนตรงโดยใช้เครื่องมือช่วยนำเสนอ เช่น Mind Maps , Flowchart การสอบแบบอัตนัย
ผู้สอนควรมีการออกแบบกิจกรรมการเรียนรู้ที่หลากหลายมากกว่า
แบบเดียวหรือเชิงเส้นตรง เพื่อตอบสนองความแตกต่างของผู้เรียนรายบุคคล
ผู้เรียนบางคนสามารถเรียนรู้ได้ ในขณะที่ผู้เรียนบางคนกลับได้ผลลัพธ์ที่แตกต่างกัน จึงทำให้เกิดความสนใจในเรื่องของกระบวนการการเรียนรู้ที่เกิดขึ้นภายในของผู้เรียนที่ไม่สามารถสังเกตได้
ทฤษฎีพฤติกรรมนิยม
นวัตกรรมการศึกษา คือ บทเรียนโปรแกรมโดยคุณลักษณะของบทเรียนโปรแกรมทำให้ผู้เรียนได้รับประสบการณ์ที่จัดวางไว้เป็นลำดับขั้นตอน
วิธีการสอนที่นิยม ได้แก่ วิธีการสอนแบบสอนตรง บรรยาย อธิบาย ยกตัวอย่างให้ผู้เรียนทำกิจกรรม ฝึกปฏิบัติและการให้ผลป้อนกลับ เน้นการให้ผู้เรียนท่องจำและการสอบแบบปรนัย
การได้ลงมือปฏิบัติซ้ำๆ (Repetition)
ผู้สอนจะต้องมีการให้ผลป้อนกลับและการเสริมแรง
ผู้เรียนจะเรียนรู้ได้ดีจากการได้รับข้อมูลเนื้อหาสาระ
ต่างๆ จากผู้สอนหรือผู้รู้ซึ่งเรียกได้ว่าเป็นสิ่งเร้า
นวัตกรรมการศึกษา
ประโยชน์ของนวัตกรรมการศึกษา
สามารถนำไปใช้ในการลดช่องว่าง เพิ่มความเท่าเทียม โดยการให้โอกาสในการเข้าถึงการศึกษาที่มีคุณภาพกับผู้ที่ขาดโอกาสในการเรียนรู้
ก่อให้เกิดการปรับเปลี่ยนทางด้านการศึกษา Education Transformationหรือ Education Disruption เพื่อไปสู่การเรียนรู้แห่งอนาคต
ช่วยในการประเมินผลผู้เรียนได้อย่างสะดวกรวดเร็ว สามารถนำมาใช้ในการทดสอบความเข้าใจและใช้ในการประเมินผลการเรียนรู้ของผู้เรียนอย่างมีประสิทธิภาพในหลากหลายรูปแบบ
ช่วยเพิ่มศักยภาพผู้เรียนด้านทักษะดิจิทัล (Digital Literacy) เมื่อผู้สอนใช้เทคโนโลยีสารสนเทศเพื่อการศึกษา
ช่วยผู้เรียนในการพัฒนาทักษะต่างๆ ที่จำเป็นต่อการใช้ชีวิตในศตวรรษที่ 21 โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ทักษะ 4Cs
ช่วยผู้เรียนในการสร้างเครือข่ายการเรียนรู้ด้วยตนเอง เพื่อใช้เป็นฐานไปสู่การเรียนรู้ตลอดชีวิต
ผู้เรียนเกิดแรงจูงใจในการเรียนรู้ส่งผลต่อพฤติกรรมการเรียนที่กระตือรือร้น มีส่วนร่วมในการเรียนรู้ของตนเองมากยิ่งขึ้นและสร้างทัศนคติที่ดีต่อการเรียน
เพิ่มคุณค่าให้กับการเรียนการสอน การอบรม การนำเสนอ แก้ปัญหาข้อจำกัดด้านการเรียนรู้
ทำให้ผู้เรียนเกิดประสิทธิผลการเรียนรู้ที่ดียิ่งขึ้น สามารถเรียนรู้ได้ดีเข้าใจ และจดจำเนื้อหาได้ดี
เกิดการเรียนรู้อย่างมีประสิทธิภาพบรรลุตามเป้าหมายและจุดประสงค์
ขอบเขตของนวัตกรรมการศึกษา
จะเป็นความหมายกว้างและไม่ได้จำกัดเฉพาะฮาร์ดแวร์เครื่องมือชิ้นส่วนอุปกรณ์หรือซอฟต์แวร์วัสดุสื่ออิเล็กทรอนิกส์ที่จับต้องได้เพียงอย่างเดียว
วิวัฒนาการของนวัตกรรมเทคโนโลยีสารสนเทศเพื่อการศึกษา
ระยะที่เจ็ด
Next Generation Digital Learning Platform
ระยะที่หก
MOOC Mobile First and Gamification
ระยะที่ห้า
Social Media for Learning
ระยะที่สี่
e-Learning
ระยะที่สาม
การสอนผ่านเว็บ
ระยะที่สอง
คอมพิวเตอร์ช่วยสอน
ระยะที่หนึ่ง
บทเรียนโปรแกรม และบทเรียนฝึกปฏิบัติ
ความหมายของนวัตกรรมการศึกษา
รูปแบบใหม่ๆ ของการน าเทคโนโลยีสารสนเทศมาใช้ในการพัฒนาการศึกษา เพื่อให้เกิดประโยชน์สูงสุด เพิ่มคุณค่า (Productivity) ให้กับการเรียนการสอน การอบรม การนำเสนอ ภายใต้ทรัพยากรการเรียนรู้ที่จำกัด
