Foralitatea

Mais informações

Lehen Mundu Gerra MAPA KONTZEPTUALA

por Tomás Puente Ibáñez

Musika Iberoamerikarra

por Carlos Alonso

Nazioak eta Inperioak (1850-1914)

por Lidia Paredes

HIRUGARREN GERRA KARLISTA

1876: Foruen indargabetzea

Kontzertu ekonomikoa: Euskal diputazioek zergak biltzen dituzte.

Kupo: Diputazioek Estatuari ordaintzen dioten diru-kantitatea emandako zerbitzuengatik.

LIBERALISMOA: hiriak eta kostaldea (portuak) KARLISMOA: herri-eskualdeak

Karlismoaren partehartzaileak: herrien noblezia txikia eta nekazariak (foru-salbuespenekin lagundurik)

Foru arazoa: Liberalek EZ zituzten Foruak onartzen (euren interesak defendatzen ez zituztelako)

Barruko aduanak (zerga bikoitza)

Batzar Nagusietan ordezkariak (herri edota hiri bakoitza, 1)

Oinordeko arazoa: "Berrespen Pragmatikoa"

Politika arazoa: Absolutisten eta Liberalen arteko gatazka ideologikoa

4. GERRA KARLISTAK (3 arrazoi)

2. XIX.mendearen TESTUINGURU POLITIKOA (Absolutistak vs Liberalak)

Foralitatea

6. EUSKAL NAZIONALISMOA (ABERTZALETASUNA)

3 arrazoi bere sorrera adierazteko

Industria Iraultzak egindako aldaketa politikoen, ekonomikoen eta sozialen aurkako erreakzioa.

Ideologia nazionalista: zentralismo liberalaren aurkakoa.

Ideologia karlistaren jarraipena: "Jaungoikoa eta Lagizarrak"

Estatua: Komunitatea antolatzen duen erakundea politikoa

Nazioa: Kultura berdintasunak partekatzen dituen giza-komunitatea.

5. BERREZARKUNTZA

Foruak ezabatzeko erabakia hartzen zuen sistema politikoak (Cánovas)

Helburua: egonkortasun politikoaren bilakaera eta zentralismoa

1. FORUAK

Foru-eztabaida

XIX: foruak, arazo politikoaren protagonistak

1812ren Konstit.: foruen ezabapena ("espainiarren arteko berdintasuna")

XVIII: BORBOI erregeek: "Decretos de Nueva Planta" bidez foruak kendu zituzten (EHan mantentzen ziren)

XVI eta XVII: AUSTRIA erregeek errespetatzen zituzten

Erdi Aroko jatorria

Ezaugarriak

Kaparetasun unibertsala

Barruko Aduanak

Zergen bilketa propioa

Zerbitzu militarraren salbuespena (EHtik kanpo)

Botere judiziala: Korregidorea (erregearen ordezkaria baina foruen azpian kokatuta).

Botere betearazlea: Diputazioen eskuetan

Batzar Nagusiak (ahalmen legegile txikia)

Botere legegilea erregearen eskuetan: "pase foral"

Definizioa: Leku konkretu bateko lege edota pribilegio multzoa, jaun feudal batek edota ohiturazko zuzenbideak emandakoak.

3. KARLISMO ("Jaungoikoa, aberria, erregea eta foruak")

Foruak: AEren ekonomia eta gizartea islatzen zituzten legeek.

Erregea: errege absolutista

Patria: Espainia (Antzinako Erregimenaren eta bere estrukturaren defentsa)

Jaungoikoa: botere erlijiosoaren lehentasuna botere politikoarekin konparatuta.