Foralitatea
HIRUGARREN GERRA KARLISTA
1876: Foruen indargabetzea
Kontzertu ekonomikoa: Euskal diputazioek zergak biltzen dituzte.
Kupo: Diputazioek Estatuari ordaintzen dioten diru-kantitatea emandako zerbitzuengatik.
LIBERALISMOA: hiriak eta kostaldea (portuak) KARLISMOA: herri-eskualdeak
Karlismoaren partehartzaileak: herrien noblezia txikia eta nekazariak (foru-salbuespenekin lagundurik)
Foru arazoa: Liberalek EZ zituzten Foruak onartzen (euren interesak defendatzen ez zituztelako)
Barruko aduanak (zerga bikoitza)
Batzar Nagusietan ordezkariak (herri edota hiri bakoitza, 1)
Oinordeko arazoa: "Berrespen Pragmatikoa"
Politika arazoa: Absolutisten eta Liberalen arteko gatazka ideologikoa
4. GERRA KARLISTAK (3 arrazoi)
2. XIX.mendearen TESTUINGURU POLITIKOA (Absolutistak vs Liberalak)
Foralitatea
6. EUSKAL NAZIONALISMOA (ABERTZALETASUNA)
3 arrazoi bere sorrera adierazteko
Industria Iraultzak egindako aldaketa politikoen, ekonomikoen eta sozialen aurkako erreakzioa.
Ideologia nazionalista: zentralismo liberalaren aurkakoa.
Ideologia karlistaren jarraipena: "Jaungoikoa eta Lagizarrak"
Estatua: Komunitatea antolatzen duen erakundea politikoa
Nazioa: Kultura berdintasunak partekatzen dituen giza-komunitatea.
5. BERREZARKUNTZA
Foruak ezabatzeko erabakia hartzen zuen sistema politikoak (Cánovas)
Helburua: egonkortasun politikoaren bilakaera eta zentralismoa
1. FORUAK
Foru-eztabaida
XIX: foruak, arazo politikoaren protagonistak
1812ren Konstit.: foruen ezabapena ("espainiarren arteko berdintasuna")
XVIII: BORBOI erregeek: "Decretos de Nueva Planta" bidez foruak kendu zituzten (EHan mantentzen ziren)
XVI eta XVII: AUSTRIA erregeek errespetatzen zituzten
Erdi Aroko jatorria
Ezaugarriak
Kaparetasun unibertsala
Barruko Aduanak
Zergen bilketa propioa
Zerbitzu militarraren salbuespena (EHtik kanpo)
Botere judiziala: Korregidorea (erregearen ordezkaria baina foruen azpian kokatuta).
Botere betearazlea: Diputazioen eskuetan
Batzar Nagusiak (ahalmen legegile txikia)
Botere legegilea erregearen eskuetan: "pase foral"
Definizioa: Leku konkretu bateko lege edota pribilegio multzoa, jaun feudal batek edota ohiturazko zuzenbideak emandakoak.
3. KARLISMO ("Jaungoikoa, aberria, erregea eta foruak")
Foruak: AEren ekonomia eta gizartea islatzen zituzten legeek.
Erregea: errege absolutista
Patria: Espainia (Antzinako Erregimenaren eta bere estrukturaren defentsa)
Jaungoikoa: botere erlijiosoaren lehentasuna botere politikoarekin konparatuta.
